مهمترین اصطلاحات سال ۸۸ ٬ سال واژه های کلیدی

در طول سالی که سپری شد بسیاری از کلمات یا اصطلاحات جدید به فرهنگ لغات ایرانیان افزوده شدند که یادگاری از وقوع اتفاقاتی خاص و خاطره انگیز در حوزه های مختلف به شمار می رفتند. این واژه ها، یا پیش از سال 88 وجود نداشتند و در این ظرف زمانی به دنیا آمدند، یا این که قبلاً تولید شده بودند و در طول سالی که گذشت ، واجد معانی تازه و گسترده تری شدند. مروری بر سال واژه های کلیدی 88 ، می تواند از جهاتی جالب توجه باشد نیز مروری بر خاطرات تلخ و شیرین این سال به حساب بیاید. هم چنین مسئولان ، متصدیان و دست اندرکاران حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی و ورزشی ، در طول سال 88 اظهار نظرهایی داشتندکه گاهی جنجالی و پرماجرا هم از کار درآمد. نگاهی کوتاه به گزیده ای از جملات قصار در سال 88 ، می تواند خالی از لطف نباشد، هر چند درخشش ویژه در این بخش ، از آن جناب آقای « اسفندیار رحیم مشایی » ، رییس دفتر ریاست جمهوری است!واژه ها . جمله ها
تازه ها
 
مهمترین اصطلاحات سال 88
سال واژه های کلیدی !

در طول سالی که سپری شد بسیاری از کلمات یا اصطلاحات جدید به فرهنگ لغات ایرانیان افزوده شدند که یادگاری از وقوع اتفاقاتی خاص و خاطره انگیز در حوزه های مختلف به شمار می رفتند. این واژه ها، یا پیش از سال 88 وجود نداشتند و در این ظرف زمانی به دنیا آمدند، یا این که قبلاً تولید شده بودند و در طول سالی که گذشت ، واجد معانی تازه و گسترده تری شدند. مروری بر سال واژه های کلیدی 88 ، می تواند از جهاتی جالب توجه باشد نیز مروری بر خاطرات تلخ و شیرین این سال به حساب بیاید. هم چنین مسئولان ، متصدیان و دست اندرکاران حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی و ورزشی ، در طول سال 88 اظهار نظرهایی داشتندکه گاهی جنجالی و پرماجرا هم از کار درآمد. نگاهی کوتاه به گزیده ای از جملات قصار در سال 88 ، می تواند خالی از لطف نباشد، هر چند درخشش ویژه در این بخش ، از آن جناب آقای « اسفندیار رحیم مشایی » ، رییس دفتر ریاست جمهوری است!

الگوی مصرف

پس از نام گذاری سال 88 به نام سال « اصلاح الگوی مصرف »
از سوی رهبر معظم انقلاب ، استفاده از این اصطلاح بین
مسئولان ، سیاستگذاران و حتی بدنه جامعه در تیراژ وسیعی
نمودار شد. مفهوم ضمنی این عبارت ، تشویق به صرف جویی
بیشتر است.

خواص

خواص جمع « خاص » است و به الیت ها و نخبگان جامعه اشاره دارد.
با این حال تکرار پیاپی آن در ماه های پس از انتخابات ، اشاره
به جریانی خاص داشت که به رغم بهره مندی از نفوذ ، پیشینه
مثبت سیاسی و قدرت ،عمدتاً در مسیر بی تفاوتی حرکت
کرده بودند.

فتنه

در لغت به معنای امتحان است و از دیرباز در فرهنگ فارسی
بر شرایط نامساعد و اوضاع نامطلوبی که تعمدا توسط عده ای
به وجود آمده باشد ، دلالت می کرده است. در ماه های پس از
انتخابات ، این اصطلاح بسیار آورده و پرمفهوم شد.

بگم...؟!بگم؟!

در یکی از شب های گرم خردادماه 88 به فرهنگ لغات محاوره
ایرانیان افزوده شده است. این اصطلاح زمانی که یکی از
نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری رقیبش را خاطرنشان
به اطلاعاتی خاص می کرد ، پدید آمد و مورد اقبال عمومی
قرار گرفت. حتی در اواخر سال 88 استفاده از این اصطلاح
در برخی برنامه های تلویزیونی یا فیلم های طنز سینمایی و
سیدحسین هاشمی در پست تولدش در وبلاگی زرد موسوم
به همکلاسی ! نیز مشاهده شد.

دولت سایه

از جمله اصطلاحات مورد علاقه محسن رضایی _ کاندیدای
دهمین دوره ریاست جمهوری _ بود که به کرات توسط وی
تکرار شد و مورد اقبال قرار گرفت.« فدرالیسم اقتصادی » نیز از
دیگز تکیه کلام های سردار بود که شاید به خاطر دشوار بودن
تلفظش به اندازه دولت سایه در افواه عمومی نفوذ پیدا نکرد.

چیز
 
واژه ای است که کیارش مظفری و پویا ضیایی کندری بسیار

به آن علاقمند می باشند؛ معنای سنتی اش در ادبیات محاوره

فارسی مربوط می شود به اطلاق وسیله یا پدیده ای به شکل

مبهم ، اما پس از مناظره های تلویزیونی کاندیداهای ریاست

جمهوری و به واسطه تکرار  استفاده از آن توسط یک نامزد ،

مفهومی تازه پیدا کرد و حتی دستاویز موافقان و مخالفان کاندیدای

مربوطه برای ساختن شعار انتخاباتی شد.

خس و خاشاک

گذشته از معنای زیست محیطی اش ، در ادبیات عامیانه به
پدیده های کم ارزش اطلاق می شود. با این حال ، استفاده از
این اصطلاح توسط رییس دولت دهم ، حسابی خبرساز شد و
بارها در ادبیات سیاسی مورد اشاره قرار گرفت.


خوشه

اگر چه تا قبل از سال 88 ، خوشه بیشتر در وصف میوه انگور
به کار می رفت و اصولاً از همان معنای تجمع عده ای از افراد
یا اشیا با خصوصیات مشابه در گردهم بهره می برد ، اما در
اواخر این سال معنای جدیدی یافت. پس از تصویب طرح
هدفمندسازی یارانه ها ، قرار شده بود مردم ایران در سه خوشه
اول  دوم و سوم ، مقادیر متفاوتی یارانه مستقیم و نقدی
دریافت کنند.

مناظره

به رویارویی افرادی با اندیشه های مختلف اطلاق می شود و
پیش از آغاز سال 88 نیز اصطلاحاتی معمول و متداول بود ، اما
دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ، این اصطلاحی را وارد
فاز جدیدی و جدی تری کرد. در اواخر سال 88 نیر تنور مناظره
هم چنان در برخی از برنامه های سیما داغ بود و حتی رییس
رسانه ملی ، از تداوم قطعی این رویه خبر داده بود.

منشور اخلاقی

به آیین نامه ای اطلاق می شود که کمیته فرهنگس سازمان
لیگ فدراسیون فوتبال با تدوین و اجرای آن قصد پاک سازی
اخلاقی فوتبال ایران در سال 88 را داشت. اشاره این منشور
به نحوه آرایش مو یا ریش بازیکنان و مسایلی از این دست بسیار
جنجالی از کار درآمد و مجازات برخی از مربیان و بازیکنان با
استناد به مفاد این آیین نامه ، اصطلاح « منشوری » را در بین
فوتبال دوستان باب کرد.

بیانیه

اصولاً در سال 88 بیانیه دادن « باب » شد و غیر از سیاسمتداران
که مکرراً به این کار مبادرت می کردند ، محمدعلی مایلی مهن هم
با دو بیانیه آتشین و تاریخ اش علیه امیرقلعه نوعی در این
سال حسابی استفاده از این کلمه را جا انداخت. بعدها باشگاه
استقلال ، رکورد انتشار بیانیه را با اقتدار به نام خود ثبت کرد.

هدفمندسازی

اگر در میان مردم ، طرح اقتصادی مهم دولت دهم به « حذف
یارانه ها » مشهور شد ، در عوض دولتمردان و مجلسیون از آن
با عنوان « هدفمندسازی یارانه ها » نام بردند تا نشان بدهند
سوبسید مردم قطع نمی شود. اما خب باید به مردم هم حق داد
که از اصطلاح ثقیل هدفمندسازی چندان استقبال نکردند!

نمودا فلاکت

نام علمی نموداری بود که محسن رضایی در مناظره از ان
استفاده کرد و به مدد آن ف به توصیف شرایط اقتصادی کشور
پرداخت. اگر چه خیلی ها متوجه محتوا و مفهوم ریاضی و
اقتصادی این نمودار نشدند ف اما اسمش آن قدر گیرایی داشت
که به دایره لغات مورد استفاده مردم اظافه شود!

ریزگرد

میهمان ناخوانده ای شامل ذرات ریز گرد و غبار که از کشورهای
همسایه به ایران آمد و در طول تابستان ،‌شرایط جوی پایتخت
را به مرز بحران رساند ، حتی باعث آماده باش اورژانس و نیز
تعطیلی در بسیاری از شهرای کشورمان شد.

آنفولانزای خوکی

بیماری واگیردار و مرگباری که جان هزاران نفر در دنیا و ده ها
تن در ایران را گرفت. این مریضی نوظهور جای فراخی برای
خودش در ادبیات محاوره مردم کشورمان باز کرد و غیر از این ،
در مجموعه رفتارهای آنان نیز با محدود کردن معاشرت و نیز
حذف اجباری مصاحفه ( دست دادن ) تغییرات قابل توجهی
به وجود اورد. در اواخر سال ، اخبار از پیدا شدن سرو کله
« آنفلوآنزای بزی » حکایت داشتند!



مخملی

به معنای نرم و ملایم است ، اما در ایام پس از انتخابات ، با
معانی سیاسی اش مورد بهره برداری وسیع یک جناح خاص
قرار گرفت و بارها با پیشوندهایی مثل انقلاب ف کودتا و ... تلفیق
شد. اصطلاحاتی مثل جنگ نرم یا انقلاب رنگی نیز هم ردیف
با همین اصطلاح مورد استفاده قرار گرفت.

تونل توحید

نام این تونل که بزرگراه شهید چمران را شهید نواب صفوی
وصل می کند و در پایان سال 88 به بهره برداری رسید، در طول
سال به کرار تکرار شد. تونل توحید بزرگترین پروژه مدیریت
شهری تاریخ کشورمان به شمار می اید و البته در طول نزدیک
به 3 سال احداث آن نیز از حواشی فراوانی رنج برد و برایش
حرف و حدیث های زیادی به وجود اوردند.

کتاب تاریخ

یکی از قدیمی ترین انواع کتاب های درسی است، اما
شهرتش در سال 88 به خاطر اقدامات برخی مسئولان وزارت
آموزش و پرورش ، در حذف نام پادشاهان ایران از این کتب بود.
عده ای از دست اندرکاران ذی ربط با بیان این که تاریخ جوامع
از آن « مردم » است ، نه پادشاهان ، این اقدام را تفسیر کردند.
بخش دیگری از خبرسازهای این وزارتخانه مربوط به حذف
خلیج فارس از نقشه پشت جلد کتاب « چگونه بنویسیم‌ »
سال اول بود.

رفع توقیف

برخی به درستی بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر
را « جشنواره رفع توقیفی ها » لقب داده اند. با سیاست های
جدید معونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد ، فیلم های
حث برانگیزی مثل به رنگ ارغوان ، سفر به هیدالو _ با بازی یک
بازیگر خانم جنجال آفرین _ ، آناهیتا _ با حضور میترا حجار _
و شاعر زباله ها _ با فیلم نامه نویسی محسن مخلباف _ رفع
توقیف شدند. تا این اصطلاح نیز به ویژه در نیمه دوم سال به
طور مکرر شنیده شود.

پارازیت

به امواج مزاحمی اطلاق می شود که برای ممانعت از ارسال
امواج برخی کانال های ماهواره ای ارسال می شوند.

پیامک

یکی از جنجال ترین پدیده های سال 88 بود. قطع متناوب این سرویس
مخابراتی در طول سال ، بازتاب های بسیاری را
به همراه داشت. در اواخر سال نیز برگزاری مسابقه اس . ام . اس
محبوب ترین تیم های ایران در برنامه 90 ، خبرساز از کار در آمد
و اعتراض های گسترده تبریزی ها را به دنبال داشت.

نمودار

اصولاً در هیچ برهه ای مقوله عدد و رقم به اندازه سال 88
حایز اهمیت نبود. در این سال طیف های گوناگون سیاسی _
اجتماعی یکدیگر را به نمودار سازی و جعل اعداد و ارقام متهم
کردند و بخش زیاید از نمودارهای منتشر شده ، بلافاصله از
سوی مراجع ذی ربط تکذیب شد.

وزیر زن

با گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ، و در حالی
که هنوز شاهد حضور وزیران زن در دولت نبودیم ، محمود
احمدی نژاد برای اولین بار در دولت نهم سه وزیر خانم را به
مجلس معرفی کرد تا رای اعتماد بگیرند. اگر چه این موضوع
مقاومت هایی را هم در حوزه های گوناگون در پی داشت ، اما
سرانجام مرضیه وحید دستجردی به عنوان وزیر بهداشت
وارد کابینه شد.

معاون اول

شاید هیچ زمانی در رأس اخبار و اتفاقات سیاسی ، این اندازه
شاهد بحث روی پست معاون اولی رییس جمهور نبودیم.
این سلسله مباحثات در سال 88 به این دلیل ناگهان اوج
گرفتند که محمود احمدی نژاد در اتفاقی دور از ذهن و انتظار
اسفندیار رحیم شمایی _ دوست و همکار پرحاشیه اش _ را
به این سمت منصوب کرد! پس از اوج گیری اعتراضات ،
رییس جمهور ناچار شد بنا به حکم مقام معظم رهبری ،
مشایی را عزل کند؛ هر چند مشایی به سرعت با حکمی
دیگر به عنوان رییس دفتر رییس جمهور منصوب شد.
در حال حاضر محمدرضا رحیمی معاون اول رییس جمهور است.

دستیار ارشد

سمتی که ناگهان توسط احمدی نژاد برای دولت دهم ، تعریف
شد و تصدی گری آن را ثمره هاشمی پذیرفت.

ارتش سایبر

ارتشی که در راستای تلاش مسئولان نظام برای مقابله با جنگ

نرم در فضای مجازی به وجود آمد و گسترش یافت.

نوشتاری از رسول بهروش