عفت دل عفت کلام عفت نگاه عفت دامن عفت شکم

  

http://www.porseman.net / منبع 

عفت‏ورزى، محافظت از حریم خانواده 

راه تحصیل عفت و حفظ پاکدامنى براى جوان، در اوج قدرت جنسى، چیست؟
11عفت دل
2عفت نگاه 

 3عفت کلام  

    4عفت دامن

5. عفت شکم

پرسش وپاسخ

پوشاندن پا از مچ تا انگشتان در مقابل نامحرم برای زن واجب است یا نه؟
آیا نگاه کردن به عکس‏های زنان و مردان غیرمسلمان که در کتاب‏های درسی به صورت نیمه عریان وجود دارد، جایز است؟

با توجّه به این‏که کلاس‏های دانشجویان دختر و پسر با هم برگزار می‏شود، طبعاً ناخودآگاه چشم آدم به دختران نامحرم می‏افتد، حکم آن چیست؟

بهروز یدالله‏پور

شماره 55 - فروردین 1386

[e-mail]

راه تحصیل عفت و حفظ پاکدامنى براى جوان، در اوج قدرت جنسى، چیست؟

اسلام به عنوان آیینى جاودانه و آسمانى که حاوى دستوراتى سعادت‏بخش براى بشر است، نهاد خانواده را به عنوان کانونى مقدس، پایدار، عاطفى و پاک، ترسیم کرده است تا میهمانى که به عنوان همسر، وارد عرصه زندگى مى‏شود، با آرامش، عزت، محبت و شادمانى، یک مجموعه رو به گسترش را اداره کند. قرآن مجید به پدران و مادران مسلمان دستور مى‏دهد تا فرزندانشان را که هنوز از نعمت تأهل برخوردار نشده‏اند، به این امر مقدس تشویق کرده، زمینه‏هاى زندگى سالم و حیات طیبه را براى آنان فراهم سازند و اگر شرایط ازدواج براى کسى وجود نداشته باشد، اسلام راهکار بسیار ارزشمندى را معرفى مى‏کند؛ راهکارى که هم اجرایى است و براى تحقق آن مانعى وجود ندارد و هم پشتوانه بزرگى براى ورود به عرصه حیات اجتماعى در آینده است و آرامش را براى اعضاى خانواده، مهیا مى‏سازد. این راهکار مهم، عفت‏ورزى است. عفت ورزیدن براى یک انسان، ضرورت یک زندگى سالم، بانشاط و آرام است؛ ضرورتى که تنها در سایه دین به دست مى‏آید و در سایه خردمندى، رشد و کمال مى‏یابد. انسان امروز، نیازمند این آموزه‏هاست و پشت کردن به آنها، موجب سستى پیوند خانوادگى، نفوذ و حضور دیگران در عرصه زندگى، اختلاف، عدم اعتماد به یکدیگر، بیمارى‏هاى روحى - روانى، وسواس، سوءظن و ... خواهد شد.لازم به یادآورى است که عفت و حجاب، دو مقوله جداگانه‏اند. در عفت ورزیدن، هم رعایت پوشش ظاهرى خواهد شد و هم مراقبت از امور معنوى و روحى و این، موضوعى است که هم کسانى که رعایت پوشش دینى را مى‏کنند، بدان نیازمندند و هم آنان که کمى در پوشش خویش، سهل‏انگارى مى‏کنند.
1. عفت دل

یکى از موارد بسیار مهمى که پیوند خانوادگى را پایدار مى‏سازد، رعایت عفت دل است. خانه‏اى که تار و پود آن از عشق و محبت ساخته نشود، خانه‏اى پایدار در برابر طوفان‏هاى سهمگین و لرزش‏هاى فراوان نیست. خانه‏اى که در آن، افراد فراوانى حضور یابند و معشوق یا عاشق احساس نکند که آن خانه براى سکونت وى آماده است، ثبات نخواهد داشت.همسر، باید حریم دل را تنها براى همسرش بگشاید و غیر از او، به هیچ شخص نامحرمى اجازه ورود ندهد؛ چه رسد به سکونت در آن. کسانى که قبل از ازدواج، این حریم را مى‏شکنند و با دیگران رابطه‏اى دوستانه و محبت‏آمیز برقرار مى‏کنند، پایه‏هاى زندگى آینده را لرزان مى‏سازند. شاید زندگى بشر صنعتى را این‏گونه ترسیم کرده‏اند و طراحان ناصالح جامعه انسانى که حضور بى‏پرواى زن و مرد را در کنار هم و با برخى بى‏بندوبارى‏ها و عدم رعایت حریم‏ها، رشد و ترقى بشر تلقى کرده‏اند و انسان را در برآورده کردن غرایز جنسى آزاد گذاشته‏اند، امروز، نتیجه آن راهکار را در عدم ازدواج جوانان و فراوانى گسست و طلاق خانواده‏ها - دیده باشند.مرد شایسته، عرصه دل را در اختیار زن شایسته قرار مى‏دهد و جز او را به این حرم راه نمى‏دهد و فضاى اندیشه و دل را معطر به صفاى او مى‏کند؛ زن شایسته نیز چنین مى‏کند و اگر چنین شد، خداوند، از فضل خویش، آنان را بى‏نیاز خواهد کرد و این وعده خدا، حتمى است که فرمود: زنان پاک، براى مردان پاک هستند«.1

2. عفت نگاه

قرآن مجید به دین باوران دستور مى‏دهد که چشمان خویش را بى‏پروا بر هر کس نگشایند. »به چشمانت بیاموز که هر کس، ارزش دیدن ندارد«؛ زیرا چشم انسان، عرصه واردات دل و فکر او را فراهم مى‏سازد.نگاه به نامحرم که زمینه فساد را فراهم مى‏کند، حرام شمرده شده است؛ چه تصویر باشد و چه فردى در کنار انسان و عجیب است که انسان‏ها را مى‏توان از روى چشم‏هاى عفیف و غیرعفیف، شناخت. چشمان عفیف، ارزشمندند و چشم دریده، ادب نگاه نمى‏دارد.انسان موفق، بر هر آن‏چه مى‏رسد، بى‏پروا، چشم نمى‏گشاید و نگاه خویش را محدود مى‏سازد. اگر کسى عفتِ نگاه نداشته باشد، چه بسا که به بى‏عفتى در عرصه‏هاى دیگر دچار شود. این عفت، خاص مردان نیست؛ بلکه زن هم باید عفت را رعایت کند. گر چه بیمارى چشم‏چرانى، در مردان بیشتر شیوع دارد و مردان، با چشمانشان به دام مى‏افتند و زنان، با گوش‏هایشان.
3. عفت کلام

عفت نگاه، پرهیز از نگاه‏هاى آلوده است که نتیجه این پرهیز، پاکى دل و اندیشه، از واردات ناشایست است؛ ولى عفت کلام، پاک ساختن عرصه صادرات دل است. آنان که بى‏محابا از هر چه بخواهند، سخن مى‏گویند، هر واژه‏اى را بر زبان مى‏آورند و در پردازش کلمات خویش، محاسبه دقیقى ندارند، نه ارزش خویش را حرمت مى‏نهند و نه ارزش مخاطب را.بسیارى از افراد، نمى‏توانند برخى از واژه‏هاى ناشایست شنیده شده را بیان کنند و با نگفتن آن، شادمان‏ترند که این، از سلامت روح و بهداشت روانشان حکایت دارد و در مقابل، کسانى یافت مى‏شوند که بسیار مشتاقند تا هر واژگانى را به کار گیرند و از هر موضوعى - حتى ناشایست - سخن گویند که این، نشان از عدم تربیت درست دارد.انسان مؤمن، حق ندارد دیگران را مسخره کند؛ لقب زشت دهد؛ تهمت ناروا زند؛ افترا بندد؛ صداى خویش را بى‏اندازه بلند کند و یا از واژگان ناشایست، استفاده کند. چنین انسانى، از عرصه دین، فرو مى‏افتد و به خشم الهى، دچار مى‏شود.
4. عفت دامن

یکى از مؤلفه‏هاى مهم عفت، عفت دامن است. پاکدامنى، از نوجوانى و جوانى سرچشمه مى‏گیرد و در دوران میان‏سالى و کهن‏سالى، ثمره‏اش به بار مى‏نشیند. بدترین خیانت‏ها، خیانت در این عرصه است و غریزه جنسى، اگر درست در اختیار قرار نگیرد، انسان را به ورطه‏هاى خطر مى‏کشاند. در قرآن آمده است: »به زنا، نزدیک نشوید«؛2 نه این که زنا نکنید؛ یعنى حتى باید از لغزش‏گاه‏هاى این خطر مهلک، پرهیز کرد.قرآن مجید براى جلوگیرى از خطر فساد جنسى، راهکارهاى زیر را ارائه کرده است:الف) تربیت جنسى از دوران کودکى و رعایت دستورات اخلاقى خانوادگى و زناشویى، از آغاز تولد کودک تا بلوغ.ب) رعایت حریم میان نامحرمان و پوشش مناسب.ج) عدم اختلاط نامحرمان در هر محیطى. د) مراقبت از لغزش‏گاه‏هایى که انسان را به عرصه بى‏عفتى مى‏کشاند.ه’) محدود کردن بعد عاطفه در خانواده و عدم دل‏بستگى به نامحرم در جامعه.
5. عفت شکم

یکى از عوامل بدبختى انسان‏ها، بى‏پروایى در خوراک است؛ یعنى این که انسان هر چه بیابد، بخورد و از هر راهى، کسب ثروت کند. غذاى حرام موجب شد که مسلمان‏نمایان، در کربلا، در مقابل فرزند رسول خدا صلى‏اللَّه‏علیه‏وآله صف‏آرایى و به کشتن او افتخار کنند. امام حسین علیه‏السلام فرمود: »اگر نبود طعام‏هاى حرامى که شکم‏هایتان پر از آن گشته است، چنین بى‏پروا، در قتل من تلاش نمى‏کردید«.اگر نفس انسانى را در دو بعد مادى و ملکوتى ترسیم کنیم، تلاش افرادى که فقط براى پروار جسم مى‏کوشند، فربه‏سازى نفس مادى را در پى دارد. آنان، همه همتشان این است که چه بکنند، تا بیشتر ثروت اندوزند و شعله شکم افروزند و جسم خویش را در ناز نگهدارند. به قول استاد علامه حسن‏زاده آملى: »آن‏جا که شکم دایر است، دل بایر است«.امام على علیه‏السلام فرمود: »من که امیر بر شمایم، به قرصى نان جو بسنده مى‏کنم و بدا به حال کسى که به خاطر شکم به دوزخ در افتد«.عفت شکم نیز در عفت دل، تأثیر فراوانى دارد. طعام آلوده، جسم را مى‏آزارد و طعام ناپاک، روح را. غذاى حرام، روح را از پرواز باز مى‏دارد و حریم زندگى را بر خطرها مى‏گشاید؛ پس باید در غذایى که مى‏خوریم، دقت کنیم. جامعه امروز، هم در سن ازدواج، هم در نوع زندگى اجتماعى و تحصیلى، هم در بافت خانوادگى و هم در زمینه فراوانى زمینه‏هاى گناه، با جامعه دیروز، متفاوت است. نوجوان دیروز، مى‏توانست بدون شغل و تحصیلات عالى، ازدواج کند و در کنار خانواده خویش، روزگار بگذراند. دیروز، زمینه‏هاى آلودگى صوتى و تصویرى و... آن قدر فراوان نبود؛ شرایط دورى از خانواده و اختلاط میان دو جنس، این قدر شایع و دسترسى به نامحرم، بدین صورت آسان نبود. دوست عزیز! انسان شایسته، در هر عصر و زمینه، باید در مقابل آسیب‏ها و خطرها، قد برافرازد و ناملایمات را هموار سازد. راهکار عفت براى جامعه امروز، دیروز و فردا، کارگشاست.پرهیز از گشاده‏دستى در چشم دوختن، اجتناب از سخن ناروا گفتن یا شنیدن، دورى از اختلاط بى‏جا و بى‏مورد، خوددارى از خودنمایى و بدن‏نمایى، مواظبت از جسم، روزه‏دارى براى تقویت اراده و کنترل نفس و تربیت جنسى صحیح، راه‏کارى‏هایى هستند که غفلت از آنها، در همه زمان‏ها، انسان را به سقوط مى‏کشاند. راهکار اصلى، پرهیز از شیطان و تلاش دائمى در بندگى خداست که این، صراط مستقیم سعادت و نجات است؛ »الا تعبدوا الشیطان و ان اعبدونى هذا صراط المستقیم«.3

1. نور، آیه 26.
2. اسراء، آیه 32.
3. یس، آیه 60.

-------------------------

پاسخ‌های کوتاه

http://www.porseman.net

سید محمدتقی علوی

1. پوشاندن پا از مچ تا انگشتان در مقابل نامحرم برای زن واجب است یا نه؟

زن در مقابل نامحرم باید همه بدنش حتی پاها تا مچ را بپوشاند.

2. با توجّه به این‏که کلاس‏های دانشجویان دختر و پسر با هم برگزار می‏شود، طبعاً ناخودآگاه چشم آدم به دختران نامحرم می‏افتد، حکم آن چیست؟

نگاه غیر عمدی و بدون قصد لذت اشکال ندارد.
3. آیا نگاه کردن به عکس‏های زنان و مردان غیرمسلمان که در کتاب‏های درسی به صورت نیمه عریان وجود دارد، جایز است؟
اگر با قصد لذت نباشد و خوف ترتب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.