دانشگاه هاى الکترونیکی به حقیقت مى پیوندند

با تدوین سند توسعه آموزش هاى الکترونیکى براى تمامى دانشگاه ها

دانشگاه هاى الکترونیکی به حقیقت مى پیوندند

  
 

روزنامه ایران - گروه اجتماعى - هدى هاشمى: بهره مندى و بهره گیرى آسان ازآموزش عالى کشور براى تمامى داوطلبان موجب شد وزارت علوم اولویت اصلى خود را افزایش دانشگاه هاى مجازى در سراسر کشور اعلام کند و مسئولان این وزارتخانه از تدوین سند توسعه آموزش هاى الکترونیکى براى تمامى دانشگاه ها خبر دهند.
کارشناسان معتقدند پیشرفت روزافزون فناورى اطلاعات موجب گسترش مراکز دانشگاهى مجازى در ایران شده است؛ روشى که براساس آن نیاز به حضور فیزیکى دانشجو در کلاس درس به تدریج کم رنگ مى شود. آموزش از طریق اینترنت در کشور سابقه طولانى ندارد ولى امروزه به عنوان قوى ترین روش آموزشى مطرح مى شود و تقاضاى فراوانى براى به کارگیرى اینترنت در امر آموزش عالى کشور وجود دارد. هم اکنون صدها دانشگاه معتبر در سراسر دنیا دروس و رشته هاى دانشگاهى خود را از طریق اینترنت ارائه مى کنند و تنوع رشته ها و دروس ارسال شده با این روش فراوان است. دانشگاه مجازى در ایران نیز نوپا و نوعى تکنولوژى آموزشى از راه دور است.
با این همه مراکز و مؤسسات آموزشى به ویژه دانشگاه ها در تلاشند تا هرچه سریع تر الگویى مناسب با ساختار آموزشى و فرهنگى کشور در زمینه آموزش الکترونیکى به منظور تأسیس دانشگاه هاى مجازى ارائه کنند.
در حال حاضر تعدادى از دانشگاه هاى کشور اولویت اصلى خود را گسترش آموزش الکترونیکى براى دانشجویان خود قرار داده اند و حتى برخى از دانشگاه ها دروسى را به صورت تک درس براى دانشجویان حضورى ارائه مى کنند.
دکتر حسن خالقى معاون آموزشى وزیر علوم، تحقیقات و فناورى درباره مزایاى راه اندازى دانشگاه مجازى به خبرنگار «ایران» مى گوید: «دانشگاه مجازى در واقع یک حالت ویژه از دانشگاه حقیقى یا نقطه مقابل آن است. یعنى در دانشگاه حقیقى میز، صندلى و دیگر ابزار و امکانات از جمله استاد و دانشجو به صورت فیزیکى وجود دارد درحالى که در دانشگاه مجازى در محیطى دیگر، کامپیوتر، اینترنت و ماهواره خط ارتباطى دانشجو و کلاس است و دانشجویانى که به علت اشتغال نمى توانند در کلاس درس شرکت کنند با این روش به ادامه تحصیل مى پردازند.»
در آموزش مجازى محدودیت مکانى و یا زمانى براى دانشجو وجود ندارد و دانشجو مى تواند برحسب تمایل زمانى واحد درسى خود را انتخاب کند. همچنین نیازى به حد نصاب رسیدن دانشجویان نیست و واحدهاى ارائه شده نیز محدودیت ندارند.
خالقى به برنامه هاى وزارت علوم براى گسترش این نوع دانشگاه ها اشاره مى کند و مى گوید: «توسعه دانشگاه مجازى ابتدا در دانشگاه هاى غیرانتفاعى مطرح شد و این دانشگاه ها از وزارت علوم براى ایجاد دوره هاى مجازى مجوز مى گرفتند اما به علت آماده نبودن زیر ساخت هاى لازم براى توسعه و راه اندازى دانشگاه مجازى، مشکلات بسیارى براى دانشجویان پیش آمد. بنابراین وزارت علوم کمیته اى با عنوان کمیته توسعه آموزش الکترونیکى در وزارت خانه تأسیس کرد. سیاست گذارى اصلى این کمیته توسعه و نظارت بر فعالیت دوره هاى مجازى دانشگاه ها است.»
البته در حال حاضر برخى دانشگاه هاى بزرگ کشور در کنار دوره هاى حضورى، دوره هایى به شیوه الکترونیکى هم ارائه مى کنند.
به گفته خالقى کمیته توسعه آموزش الکترونیکى از بخش هاى غیردولتى در چارچوب وظایف حمایت مى کند تا با حداقل استانداردها آموزش هاى مجازى را در دانشگاه فعال کند.
ضوابط و شرایط راه اندازى دوره هاى مجازى در دانشگاه هاى غیردولتى و غیرانتفاعى به صورت کاملاً برنامه ریزى شده است و این دانشگاه ها به علت آماده نبودن زیرساخت هاى لازم دوره هاى الکترونیکى به صورت محدود مجوز مى گیرند و کمیته توسعه آموزش الکترونیکى به طور جدى بر فعالیت این دانشگاه ها نظارت مى کند.
وى از تدوین سندى با عنوان سند توسعه آموزش هاى الکترونیکى در دانشگاه ها خبر داده و مى گوید: «سند توسعه آموزش الکترونیکى براى بررسى مشکلات و چالش هاى نظام الکترونیکى در حال تدوین است و ما سعى داریم در این سند برنامه ریزى هاى بلندمدت براى توسعه آموزش مجازى، چالش ها و مشکلات پیش روى نظام آموزش عالى ایران را براى دسترسى به آموزش الکترونیکى مطرح کنیم.»
خالقى درباره رشته هاى پرمتقاضى و آمار دانشجویان دانشگاه مجازى مى گوید: «وزارت علوم با همکارى دانشگاه ها هم اکنون در حال راه اندازى برخى دوره هاى مجازى و جذب دانشجو است. اما در مجموع دانشجویان دوره هاى الکترونیکى ۱۰ هزار نفر هستند که بیشتر دانشجویان در رشته هاى کامپیوتر، IT و تجارت الکترونیکى مشغول به تحصیل اند.»
* بسترهاى لازم براى دانشگاه الکترونیکى فراهم نیست
گسترش آموزش مجازى در کشور نیازمند ایجاد بسترها و ساختارهاى مناسب و فرهنگ سازى لازم در این زمینه است. با این حال راه اندازى آموزش هاى مجازى در کشور با مشکلات بسیارى مواجه است.
رئیس مرکز آموزش الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران درباره مشکلات آموزش الکترونیکى مى گوید: «آموزش دوره هاى مجازى در کشور با مشکلات بسیارى روبه رو است زیرساخت هاى مخابراتى و ارتباطى براى برقرارى این دوره ها در دانشگاه جوابگو نیست.»
دکتر ناصر مزینى به نبود فرهنگ استفاده از اینترنت در میان برخى از مخاطبان دانشگاهى اشاره مى کند و مى گوید: «فرهنگ IT و سواد الکترونیکى کافى در بین برخى از دانشجویان وجود ندارد آنان نمى توانند از یک محیط و فضاى اینترنتى به طور مناسب استفاده کنند. درصدى از دانشجویان هنوز مشکلات جدى در بهره بردارى و رفع مشکلات اینترنتى دارندو با کمترین مشکل در فضاى IT ، مدت ها ارتباط خود را با دوره مجازى قطع مى کنند. این موضوع موجب تأخیر در روند آموزش مى شود.»
وى درباره محتواى دروس الکترونیکى مى گوید: «نکته قابل توجه درباره آموزش الکترونیکى در کشور این است که تولید محتواى الکترونیکى با مشکلات بسیارى روبه رو بوده است. هم اکنون تولید محتواى الکترونیکى به روش سنتى انجام مى شود. زمانى که شکل آموزش تغییر مى کند باید محتوا نیز تغییر کند و این وظیفه کارشناسان است که مشخص کنند شیوه آموزش دراین فضا چگونه بوده و نحوه ارائه محتواى الکترونیکى به دانشجو باید چگونه باشد.»
وى مشکلات پهناى باند اینترنتى را مشکل اساسى در آموزش مجازى مى داند و مى گوید: «ارتباط اینترنتى الفباى دانشگاه مجازى است لذا با سرعت هاى پائین استفاده مطلوب از کنفرانس هاى ویدئویى و شنیدارى ممکن نیست. گام نخست براى تأسیس و برقرارى این شیوه آموزشى در ایران حل کردن مشکل اساسى ارتباط اینترنتى است. اما با این همه و با توجه به مشکلاتى که وجود دارد بسیارى از دانشجویان از آموزش دوره هاى مجازى رضایت دارند و هرساله استقبال براى ثبت نام دراین دوره ها بیشتر مى شود.»
معاون وزیر علوم نیز مشکلات اینترنتى و فراهم نبودن کامل زیرساخت هاى ارتباطى را قبول دارد و مى گوید: «کند بودن سرعت ارتباطات مخابراتى و کامل نبودن زیر ساخت هاى ارتباطى موجب بروز مشکلات بسیارى براى دانشجویان شده است اما وزارت علوم در تلاش است با همکارى وزارت ارتباطات و مخابرات موانع موجود را برطرف کند و تا پایان سال برخى از مشکلات برطرف خواهد شد.»
* مزایاى دانشگاه مجازى ناشناخته است
برخى کارشناسان آشنا نبودن با دانشگاه مجازى را مشکل مهمى در امر آموزش عالى کشور مى دانند.
دکتر محمد هادى صادقى، رئیس دانشگاه شیراز که دوره دانشگاه مجازى را در این دانشگاه ایجاد کرده است در این باره مى گوید: «متأسفانه بسیارى از دانشجویان ما از مزایایى دانشگاه مجازى اطلاع ندارند. وزارت علوم باید با پشتیبانى فرهنگى و فرهنگسازى افراد را قبل از دانشجو شدن با فضاى دانشگاه مجازى آشنا کند.»
وى تأکید مى کند: «اگر آموزش الکترونیکى در کشور به طور جدى و صحیحى هدایت شود، کشور از لحاظ علمى رشد چشمگیرى را شاهد خواهد بود، اما هم اکنون بخشى از مدرسان و دانشجویان هیچ گونه آشنایى با دانشگاه مجازى ندارند.»
به گفته وى آموزش مجازى فراگیر است و موجب کاهش هزینه ها و در نتیجه کاهش مشکلات اجتماعى در آموزش دانشگاه هاى کشور براى افراد مى شود. با تمام مشکلاتى که بر سر راه آموزش مجازى وجود دارد باید گفت که دانشگاه مجازى محل مناسبى براى گسترش استعدادها و خلاقیت جوانان علاقه مند به آموزش است.

سرمایه‌گذاری در آموزش الکترونیک کمتر از سرمایه‌گذاری در فیلترینگ