دوریس لسینگ نام ایران را به نوبل ادبیات برد

دوریس لسینگ - نویسنده‌ی انگلیسی متولد ایران - مسن‌ترین برنده و یازدهمین زن برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات است، که برای نخستین‌بار نام ایران را به این جایزه برد.

به گزارش بخش ادب خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، جایزه‌ی نوبل ادبیات که یک‌صدمین دوره‌ی برگزاری‌اش را پشت سر گذاشت، دوریس لسینگ ‌88ساله را به‌عنوان یک‌صدوچهارمین برنده‌ی خود در سال ‌2007 معرفی کرد.

آکادمی ‌نوبل در سوئد که لسینگ را انگلیسی و متولد ‌1919 در کرمانشاه معرفی کرده است، روز پنج‌شنبه اعلام کرد، لسینگ حماسه‌سرای تجربه‌ی زنانه است، که با شور و اشتیاق، شک‌ورزی و دوراندیشی یک تمدن از هم گسیخته را مورد بررسی دقیق قرار داده است.

نگاهی به زندگی دوریس لسینگ

این نویسنده 22 اکتبر‌ سال ‌1919 از پدر و مادری انگلیسی در کرمانشاه متولد شد و تا حدود شش‌سالگی در ایران بود. سپس چندین سال در کشورهای آفریقایی ساکن شد و از سال ‌1949 به اروپا رفت و هم‌اکنون در لندن زندگی می‌کند.

مادر لسینگ یک پرستار و پدرش نیز که در جنگ جهانی اول معلول شده بود، کارمند بانک سلطنتی ایران بود. او در دوران خردسالی به همراه خانواده‌اش به این امید که بتوانند در مستعمره‌ی بریتانیا در جنوب "رودزیا" (زیمبابوه‌ی فعلی) از طریق زراعت بلال به ثروت برسند، در سال 1925 ایران را ترک کردند؛ اما هرگز نتوانستند موفق شوند.

لسینگ در مدرسه‌ی دخترانه‌ی رومن کاتولیک به تدریس مشغول شد؛ هرچند خانواده‌اش کاتولیک نبودند. اما در سن 15سالگی مدرسه‌ را ترک کرد. لسینگ دوران کودکی‌اش را همراه با خاطرات تلخ و شیرین توصیف کرده است. همچنین نوشته‌هایش درباره‌ی زندگی در آفریقای تحت استعمار انگلیس با نوعی حس دوگانه آمیخته‌اند.

اولین رمان لسینگ به‌نام «چمن آواز می‌خواند» در سال 1949 در لندن منتشر شد. پس از آن به اروپا رفت و در آن‌جا ماندگار شد. در سال 2001 جایزه‌ی «آستریاس» اسپانیا را به‌دست آورد. همچنین موفق شد جایزه‌ی یادمان «جیمز تیت بلک» را برای رمان «زیر پوست من» به‌دست آورد. علاوه بر آن، دوریس لسینگ جایزه‌ی ادبی «دیوید کوهن» انگلیس را نیز در کارنامه‌ی افتخارات خود دارد.

به نوشته‌ی ویکیپدیا، آثار داستانی او را عمدتاً به سه دوره تقسیم می‌کنند؛ نخست «جنبه‌ی کمونیستی» که از سال 1944 تا 1956 را شامل می‌شوند، که او آزادانه درباره‌ی موضوعات اجتماعی می‌نوشت. دوم «جنبه‌ی روانشناسی» است که از سال 1956 تا 1969 بود و سوم «جنبه‌ی صوفیانه» بود، که در آثار داستانی علمی او از جمله مجموعه‌ی "Canopus in Agros" به چشم می‌خورد.

رمان «دفترچه‌ی طلایی» او را یک کلاسیک فمینیستی می‌دانند، که البته خود لسینگ چنین عقیده‌ای ندارد.

از آثار دوریس لسینگ، به «چمن آواز می‌خواند»، «پنج»، مجموعه‌ی «کودکان خشونت»، «یک زندگی موفق»،‌ «موجی از یک توفان»، «شهری با چهار دروازه»،‌ کتاب شرح‌ حال «بازگشت به خانه»، «عادت به دوست داشتن»،‌ «در جست‌وجوی انگلیس»، «دفترچه‌ی طلایی»، «یک مرد و دو زن»، «زندان‌هایی که برای زندگی انتخاب می‌کنیم»، «دوباره عشق» و «مارا و دان» می‌توان اشاره کرد.

کشورها و زبان‌های برنده‌ی بیش‌ترین نوبل‌ ادبیات

به گزارش ایسنا، اولین دوره‌ی اعطای جایزه‌ی نوبل ادبیات در سال ‌1901 برگزار شد، که در آن سال، سولی پرودوم فرانسوی موفق شد اولین شخصیت ادبی در جهان باشد که نوبل ادبیات را به‌دست می‌آورد.

طی این سال‌ها،‌ شاعران و نویسندگان انگلیسی‌زبان بیش‌ترین تعداد جوایز را به‌دست آورده‌اند و با کسب ‌27 نوبل، ‌پیشگام‌اند. این در حالی است که فرانسوی‌زبان‌ها ‌13بار موفق به کسب این نشان باارزش شده‌اند. نویسندگان و شاعران آلمانی‌زبان ‌12بار، اسپانیولی‌زبان‌ها ‌10بار و بعد از آن‌ها، ایتالیایی‌زبان‌ها و سوئدی‌زبان‌ها هریک با ‌6بار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

اما در میان کشورهایی که بیش‌ترین دفعات کسب نوبل ادبیات را داشته‌اند، فرانسه با ‌13 عنوان در صدر قرار دارد. آمریکا با ‌11 جایزه‌ی نوبل در رتبه‌ی دوم ایستاده است و انگلیس با ‌10 برنده و آلمان با ‌9 برنده رتبه‌های بعدی را دارند. ایتالیا و سوئد نیز هر یک ‌6بار شاهد کسب نوبل ادبیات توسط نویسندگان و شاعران‌شان بوده‌اند.

نکته‌ی جالب در این میان، آن‌که آمریکا تا ‌30 سال پس از بنیان‌گذاری نوبل ادبیات در سال ‌1901 نتوانست آن را به‌دست آورد و در سال ‌1930 بود که توسط "سینکلر لوییس" این جایزه را تجربه کرد.

فهرست برندگان نوبل ادبیات از ابتدا تا امروز

اما فهرست برندگان جایزه‌ی نوبل ادبیات از ابتدا تا امروز:

‌1901– سولی پرودوم (فرانسه)؛ ‌1902- تئودور مومزن (آلمان)؛ ‌1903- بیورنسترنه بیورنسن (نروژ)؛ ‌1904- فردریک میسترال (فرانسه) و خوزه اچه‌خارای ای ایزاگیزه (اسپانیا)؛ ‌1905- هنریک سینکیه‌ویچ (لهستان)؛ ‌1906- جوسوئه کاردوچی (ایتالیا)؛ ‌1907- رودیارد کیپلینک (انگلیس)؛ ‌1908- رودولف کریستف یوکن (آلمان)؛ ‌1909- سلما لاگرلوف (سوئد)؛‌1910- پال هیزه (آلمان)؛ ‌1911- کنت موریس مترلینک (بلژیک)؛ ‌1912- گرهارد هاپتمان (آلمان)؛ ‌1913- رابیندرانات تاگور (هند)؛ ‌1915- رومن رولان (فرانسه)؛ ‌1916- ورنر فون‌ هایدنشتام (سوئد)؛ ‌1917- کارل آدولف گیلروپ و هنریک پونتوپیدان (دانمارک)؛ ‌1919- کارل اشپیتلر (سوییس)؛‌1920- کنوت هامسون (نروژ)؛ ‌1921- آناتول فرانس‌ (فرانسه)؛ ‌1922- خاسینتو بناونته (اسپانیا)؛ ‌1923- ویلیام بوتلر ییتس (ایرلند)؛ ‌1924- ولادسیلاو ریمونت (لهستان)؛ ‌1925 - جورج برنارد شاو (ایرلند)؛ ‌1926- گراتزیا دلدا (ایتالیا)؛ ‌1927- هانری برگسون (فرانسه)؛ ‌1928- زیگرید اوندست (نروژ)؛ ‌1929- توماس مان (آلمان)؛ ‌1930- سینکلر لوییس (آمریکا)؛ ‌1931- اریک آکسل کارلفلدت (آلمان)؛ ‌1932- جان گلسورتی (انگلیس)؛ ‌1933- ایوان بونین (روسیه)؛ ‌1934- لوییجی پیراندلو (ایتالیا)؛ ‌1936- یوجین اونیل (آمریکا)؛ ‌1937- روژه مارتن دوگار (فرانسه)؛ ‌1938- پرل باک (آمریکا)؛ ‌1939- فرانس امیل سیلانپا (فنلاند)؛ ‌1944- یوهانس ویلهلم ینسن (دانمارک)؛ ‌1945- گابریل میسترال (شیلی)؛ ‌1946- هرمان هسه (سوییس)؛ ‌1947- آندره ژید (فرانسه)؛ ‌1948- تی.اس الیوت (آمریکا/انگلیس)؛ ‌1949- ویلیام فاکنر (آمریکا)؛ ‌1950- برتراند راسل (انگلیس)؛ ‌1951- پار لاگرکویست (سوئد)؛ ‌1952- فرانسوا موریاک (فرانسه)؛ ‌1953- وینستون چرچیل (انگیس)؛ ‌1954- ارنست همینگوی (آمریکا)؛ ‌1955- هالدور لاکسنس (ایسلند)؛ ‌1956- خوان رامون خیمنس (اسپانیا)؛ ‌1957- آلبر کامو (فرانسه)؛ ‌1958- بوریس پاسترناک (روسیه/ جایزه را نپذیرفت)؛ ‌1959- سالواتوره کازیمودو (ایتالیا)؛ ‌1960- سن ژون پرس (فرانسه)؛ ‌1961- ایو آندریچ (یوگسلاوی)؛ ‌1962- جان اشتاین‌بک (آمریکا)؛ ‌1963- گیورگوس سفریس (یونان)؛ ‌1964- ژان پل سارتر (فرانسه/جایزه را نپذیرفت)؛ ‌1965- میخاییل شولوخوف (روسیه)؛ ‌1966- شموئل یوسف آنیون (اسراییل) و نلی زاکس (سوییس/آلمان)؛ ‌1967- میگل آنخل آستوریاس (اسپانیا)؛ ‌1968- یاسوناری کاواباتا (ژاپن)؛ ‌1969- ساموئل بکت (ایرلند)؛ ‌1970- الکساندر سولژه‌نیتسین (روسیه)؛ ‌1971- پاپلو نرودا (شیلی)؛ ‌1972- هاینریش بل (آلمان)؛ ‌1973- پاتریک وایت (استرالیا)؛ ‌1974- ایویند جانسون و هاری مارتینسون (سوئد)؛ ‌1975- یوجنیو مونتاله (ایتالیا)؛ ‌1976- سال بلو (کانادا/آمریکا)؛ ‌1977- ویسنته آله‌ایخاندره (اسپانیا)؛ ‌1978- ایساک باشویس زینگر (آمریکا/لهستان)؛ ‌1979- اودیساس الیتیس (یونان)؛ ‌1980- چسلاو میلوش (لهستان/آمریکا)؛ ‌1981- الیاس کانتی (انگلیس)؛ ‌1982- گابریل گارسیا مارکز (کلمبیا)؛ ‌1983- ویلیام گلدینگ (انگلیس)؛ ‌1984- یاروسلاو زایفرت (چکسلاواکی)؛ ‌1985- کلود سیمون (فرانسه)؛ ‌1986- اولووله سوینکا (نیجریه)؛ ‌1987- جوزف برودسکی (روسیه/آمریکا)؛ ‌1988- نجیب محفوظ (مصر)‌ ؛‌1989- کامیلو خوزه‌سلا (اسپانیا)؛ ‌1990- اکتاویو پاز (مکزیک)؛ ‌1991- نادین گوردیمر (آفریقای جنوبی)؛ ‌1992- درک والکوت (سنت لوسیا)؛ ‌1993- تونی موریسون (آمریکا)؛ ‌1994- کنزابورو اوئه (ژاپن)؛ ‌1995- شیموس هینی (ایرلند)؛ ‌1996- ویسلاوا شیمبورسکا (لهستان)؛ ‌1997- داریو فو (ایتالیا)؛ ‌1998- خوزه ساراماگو (پرتغال)؛ ‌1999-گونتر گراس (آلمان)؛ ‌2000- گائو تسینگجیان (چین/فرانسه)؛ ‌2001- ویدیادار سوراجپراساد نایپال (ترینیداد و توباگو/انگلیس)؛ ‌2002- ایمره کرتش (مجارستان)؛ ‌2003- جان مکسول کوئتزه (آفریقای جنوبی)؛ ‌2004- آلفریده یلینک (اتریش)؛ ‌2005- هارولد پینتر (انگلیس)؛ و ‌2006- اورهان پاموک (ترکیه).