قطعنامه ی پایانی نشست دفتر تحکیم وحدت؛ اراده ی پولادین دانشجویانی که شکنجه می بینند و حبس می کشند را ارج می نهیم و سر تعظیم و احترام در مقابل یاران دربندمان فرود می آوریم
مقدمه
نشست سراسری دفتر تحکیم وحدت در روزهای ۲۸ و ۲۹ آبان در شرایطی برگزار شد که دو عضو شورای مرکزی این تشکل منتقد دانشجویی آقایان علی نیکو نسبتی و علی عزیزی در بازداشت به سر می برند و تاوان اعتراضات اخیر دانشگاه های کشور به دولت احمدی نژاد و سایر نهادهای قدرت را می پردازند.
در کنار آنها نام دانشجویان بسیاری به گوش می رسد که مدتهاست در بازداشت هستند نظیر احسان منصوری، احمد قصابان، مجید توکلی، هدایت غزالی، صباح نصری، یاسر گلی، سپیده پورآقایی، هادی حمیدی شفیق، مهدی نوری و …. که به همین دلیل این نشست با عنوان همبستگی با دانشجویان دربند و شعار “دانشگاه تنها نیست” برگزار گردید تا نمایندگان نزدیک به ۴۰ انجمن اسلامی دانشجویان از سراسر کشور با ارائه ی نظرات خود راهی برای آینده ی فعالیت های جنبش دانشجویی بیابند .
فضای کلی کشور و رویکرد حاکمیت
با آغاز سال تحصیلی از پس تابستان گرمی که درآن شاهد بازداشت اعضای شورای مرکزی تحکیم و عده ای دیگر از اعضای این اتحادیه و نیز سازمان ادوار تحکیم وحدت و پلمپ دفتر این سازمان بودیم، همچنان شاهد تداوم رویکرد حذفی حاکمیت به جریانات مستقل و منتقد دانشجویی هستیم. ادامه ی خط انحلال انجمن های اسلامی، بازداشت دانشجویان فعال، توقیف نشریات دانشجویی و احضار به کمیته های انضباطی و صدور احکام جدید و سنگین محرومیت از تحصیل نشانگر اراده و عزمی جدی در ساختار قدرت بود که با تمام توان برای خاموشی هر صدای منتقد و معترضی در دانشگاه های کشور تلاش می کند.
به نظر می رسد جناح حاکم به ویژه دولت نهم در ادامه ی بحران آفرینی های خود به سرعت به سوی جنگ حرکت می کنند و بی توجه به آسیب ها و خطرات فراوانی که کشور را تهدید می کند، می کوشند با بدست آوردن بهانه ای چون جنگ، بر شدت نظامی سازی ساخت قدرت در کشور افزوده و راهی برای افزایش سرکوب چهره ها و گروه های منتقد و نیز فرار از پاسخگویی به مطالبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم بیابند. در واقع حاکمیت، پرونده ی هسته ای را سد محکمی می داند که ایستادگی بر آن مانع باز شدن پرونده ی حقوق بشر می شود چرا که در مورد مساله ی حقوق بشر امکان بسیج مردمی را نخواهند یافت. از سوی دیگر تحلیل استراتژیست های نظام بر این است که اگر بحران مشروعیت و بحران کار آمدی فعلی با بحران اقتدار همراه شود، امکان ایستادگی در برابر مطالبات و خواسته های مردمی را نخواهند داشت و به همین دلیل اجرای سیاست ” النصر بالرعب ” و حکومت بر پایه ی وحشت در دستور کار قرار گرفته است.
در این میان گرو ه های دموکراسی خواه و تحول طلب نیز به نوعی سردرگم و بی برنامه بوده و در شرایط “تعلیق استراتژی” به سر می برند. از سویی سیاست اصلاحات انتخابات محور در دوره ی ۸ ساله ی دولت اصلاحات ناکام شده و ناکارآمدی آن روشن گردیده و از سوی دیگر راهکار جایگزینی ارائه و فراگیر نشده است.
روشنفکران بی توجه به مسائل و مشکلات جامعه به انزوا رفته و مردم در دوران یاس و سرخوردگی پس از دوره ی اصلاحات به سر می برند و توجه چندانی به مسائل سیاسی، اجتماعی نداشته و حتی نسبت به خطر وقوع جنگ بی تفاوت هستند. سایر جنبش های اجتماعی نظیر جنبش زنان، اقوام، جنبش های صنفی کارگران و معلمان با وجود برخی تحرکات مفید و ارزشمند همچنان در مراحل اولیه شکل گیری قرار داشته و هنوز به طور مشخص صاحب هویت و توان اجتماعی لازم نشده و از بلوغ کافی برای هدایت پتانسیل مطالبات اقشار مختلف مردم برخوردار نیستند.
نگاهی به دفتر تحکیم وحدت
الف ) اهداف و اولویت ها : دفتر تحکیم وحدت به عنوان بخشی از جنبش دانشجویی و بزرگترین تشکل منتقد و دموکراسی خواه دانشجویان، همچون سالیان اخیر آزادی ، عدالت ، دموکراسی و حقوق بشر را آرمانهای اصیل خود می داند و در بیانیه آغاز سال تحصیلی خود اولویت های سال جاری را به شرح ذیل اعلام داشته است:
۱. دفاع از آزادیهای آکادمیک و تلاش برای زمینه سازی تحقق اندیشه ی دانشگاه مستقل از قدرت
۲. همبستگی با سایر جنبشهای اجتماعی و حساسیت بیشتر نسبت به آسیب های اجتماعی
۳. رویکرد مدنی نسبت به حوزه ی سیاست و نفی کارکرد حزبی و اپوزیسیونی در این عرصه
۴. توجه بیشتر به انسجام تشکیلاتی و ارتباطات درونی اتحادیه و افزایش توان تئوریک اعضاء
ب) وضعیت درونی اتحادیه: دفتر تحکیم وحدت به عنوان اتحادیه ای متشکل از انجمن های اسلامی در سالیان اخیر با مشکلات فراوانی روبه رو بوده است که از جمله ی آنها تلاش برای انحلال انجمن های اسلامی و قطع بودجه و مجوز آنها می باشد. با این حال این مساله از سوی اعضای دفتر تحکیم وحدت به عنوان یک فرصت تاریخی (و نه تهدید) نگریسته شده تا گذار از پارادایم وابستگی به پارادایم استقلال به خوبی صورت پذیرد و فرهنگ سازمانی جدیدی متناسب با دوره ی جدید در میان اعضاء و فعالان شکل گیرد. برگزاری نشست اتحادیه با کمک برخی نیرو های تحول خواه و خوشنام، همراه با تامین مالی آن از سوی شرکت کنندگان و همکاری انجمن های شهر تهران برای اسکان نمایندگان انجمن های شهرستانها بیانگر دوران جدیدی از فعالیتها بود که در آن عدم وابستگی به بودجه و مجوز حاکمیت نه به صورت یک محدودیت که در قالب یک ارزش تشکیلاتی از سوی اعضاء درک شده است. در واقع این نشست فراتر از نتایج مقطعی آن، ارائه ی مدلی برای عصر جدید فعالیت های دفتر تحکیم وحدت بود.
جمع بندی مجموعه
اعضای انجمن های سراسر کشور در این نشست به توصیف دیدگاه های خود در مورد مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پرداختند که سر فصل این مسائل چنین است:
۱. از نظر اعضای اتحادیه مساله ی جنگ احتمالی که با برخی بی تدبیری های مسوولین و نیز میل جدی جنگ افروزان داخلی و خارجی به ماجراجویی، ایران در آستانه آن قرار گرفته، باید در دستور کار فعالیتهای آینده قرار گیرد. جنبش دانشجویی در تمام دنیا با ویژگی صلح خواهی شناخته می شود و توجه جدی تر افکار عمومی به این مساله تنها در سایه ی یک عزم ملی ممکن خواهد شد.
۲. دفاع همه جانبه از حقوق بشر تنها در صورتی امکانپذیر است که به خواسته های هویت طلبان ترک و کرد و …. توجه شود. روشنفکران و فعالین مرکزگرا در سالیان اخیر توجه چندانی به این مساله نداشته اند و به نظر می رسد که جنبش دانشجویی به عنوان جریانی پیشتاز وظیفه دارد تا زمینه های گفتگو درباره ی این مساله را فراهم نماید. فراموش نکنیم که بخش فراوانی از هویت طلبان و فعالانی که دغدغه ی اصلی آنها مسائل قومی است به دنبال حقوق برابر برای همه ی ایرانیان هستند و حمایت دانشجویان از آنها می تواند در شکسته شدن فضای بی اعتمادی میان هویت طلبان و دموکراسی خواهان موثر باشد.
۳. فشار بر اقلیت های مذهبی در سالیان اخیر شدت بیشتری یافته و تبعیض فراوانی در مورد آنها اعمال می شود. مشکلات جدی در زمینه ی تحصیلات عالی، اشتغال و نداشتن فرصت های برابر توجه بیشتر دانشجویان به این مساله را می طلبد.
۴. افزایش اعدام ها در سال اخیر از روند صعودی برخوردار بوده و نگرانی فعالان حقوق بشر را بر انگیخته است. صدور حکم اعدام برای عدنان حسن پور روزنامه نگار جوان کرد و نیز عده ی دیگری که از سوی حاکمیت به عنوان ” اراذل و اوباش ” خوانده می شوند به همراه پخش صحنه های اعدام از رسانه ی ملی وجدان عمومی را جریحه دار کرده است.
۵. شرایط عمومی کشور در آستانه ی انتخابات مجلس هشتم بیانگر آن است که تصمیمی در جهت بهبود وضعیت کشور از لحاظ آزادیهای سیاسی، اجتماعی و مدنی گرفته نشده و به نظر می رسد که همه تلاش حاکمیت معطوف به شکل دادن مجلسی فرمایشی تر از دوره ی هفتم و انسداد بیشتر سیاسی است. از نگاه برخی حاضرین در این نشست تبیین شرایط انتخابات آزاد از سوی دانشجویان و آگاهی بخشی در این باره از وظایف جریانات منتقد دانشجویی خواهد بود.
۶. کارگران و معلمان از حق داشتن سندیکا و تشکل های صنفی برخوردار نیستند و وضعیت معیشتی طبقه ی محروم جامعه بر اثر سیاست های ناکارامد دولت نهم هر روز سخت تر می شود . نقد و بررسی کارشناسانه و اعتراض به این سیاست ها می تواند بخش مهمی از فعالیت های آینده تشکل های دانشجویی را به خود اختصاص دهد.
۷. تدوین آیین نامه های جدید برای نشریات دانشجویی به گونه ای است که محدودیت های بسیاری جهت کسب مجوز، انتشار و ادامه ی فعالیت نشریات دانشجویی به عنوان زبان گویای دانشجویان در نظر گرفته شده است. به نظر می رسد که خواسته ی اصلی دولتمردان دانشگاهی است که در آن تنها نشریات وابسته و خودی امکان انتشار داشته باشند.
۸. اعمال سهمیه بندی جنسیتی به صورت آزمایشی در کنکور سال ۸۶ و شرایط سخت خوابگاه های دختران به همراه محدودیت های روز افزون و سلیقه ای برای پوشش آنها از مسائلی است که نیاز به توجه جدی تر فعالان دانشجویی دارد.
۹. رسیدگی بیشتر دفتر تحکیم وحدت به مسائل و مشکلات انجمن ها ی شهرستان ها و تاکید بر برگزاری برنامه های همزمان با محور های یکسان در سراسر کشور از دیگر خواسته های اعضای شورای عمومی این تشکل دانشجویی است.
برنامه های آینده
با در نظر گرفتن نظرات فعالان اتحادیه و با توجه به مسائل مطرح شده در نشست، تصمیماتی در مورد فعالیت های آتی دفتر تحکیم وحدت گرفته شده که برخی از آنها به شرح ذیل می باشد.
۱. برنامه های سراسری در هفته ی دانشجو: به نظر می رسد که افزایش برخورد های حاکمیت با فعالان دانشجویی اثر چندانی بر انگیزه ی دانشجویان برای دفاع از حقوق دانشگاهیان و سایر اقشار اجتماع نگذاشته و آنها همچنان پیگیر مطالبات بدنه ی دانشجویی خواهند بود. تعداد زیاد دانشجویان دربند، محروم از تحصیل و ممنوع الورود به همراه شرایط حساس کشور و حاکمیت فضای سرکوب و اختناق سبب می شود تا برنامه های انجمن های اسلامی در هفته ی دانشجو با محور هایی مشترک و پر شورتر از همیشه در سراسر کشور برگزار شود.
۲. تلاش برای صلح : بی توجهی و بی خبری افکار عمومی از پیامدهای جنگ احتمالی و یا تحریم های شدید اقتصادی به دلیل سانسور شدید خبری در داخل کشور و نا امیدی بخش بزرگی از فرهیختگان و نخبگان نسبت به امکان تاثیر گذاری بر اراده ی معطوف به جنگ طرفین درگیر، از دلایل مهم شکل نگرفتن جنبش صلح در ایران می باشد. تلاش فعالان دانشجویی با توجه به گستردگی حوزه ی اثر آنها در دانشگاه و جامعه در شکستن فضای فعلی و کمک به فراگیر شدن گفتمان صلح مبتنی بر حقوق بشر بی تاثیر نخواهد بود.
۳. کمیسیون اقوام : همان گونه که تشکیل کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت در سال ۸۴ گام موثری در نزدیکی دیدگاه های جنبش دانشجویی و جنبش زنان بود، ضرورت راه اندازی کمیسیونی برای همبستگی بیشتر دانشجویان دموکراسی خواه و هویت طلبان احساس می شود. این کمیسیون می تواند زمینه ساز گفتگوی جدی فعالان با یکدیگر بوده و در یافتن راه حل مناسبی برای همسویی نظری و عملی همه کسانی که به موارد مصرح در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر پایبند هستند موثر باشد.
۴. کمپین دفاع از آزادیهای آکادمیک : کمپین یک ملیون امضاء موفق شده تا از نظر شکلی، ساختاری مناسب برای جنبش های مدرن و متناسب با فضای متکثر و خاص امروز جامعه ی ایران ارائه دهد. از سوی دیگر دفاع از آزادیهای آکادمیک به عنوان اولویت نخست دفتر تحکیم وحدت در سال جاری شامل مسائلی چون: امکان حق ادامه ی تحصیل تنها با توجه به صلاحیت علمی، آزادی تشکل های مستقل دانشجویی، انتشار آزاد نشریات دانشجویی، امکان استفاده از اساتید دگراندیش و …. می تواند مبنای حد اقلی مناسبی برای ایجاد اتحاد در میان همه ی دانشجویان باشد. از این رو مقرر گردید تا کمیته ای متشکل از فعالان اتحادیه ضمن همفکری با سایر فعالان منتقد دانشجویی منشور آزادی آکادمیک را تدوین نموده و زمینه ساز راه اندازی کمپین آزادی آکادمیک شوند.
۵. افزایش ارتباطات منطقه ای : جلوگیری از برگزاری نشست های تشکیلاتی اتحادیه ی انجمن های اسلامی در داخل دانشگاه ها در سالیان اخیر سبب کمرنگ شدن ارتباطات درونی اعضاء گردیده و نیافتن راه چاره ای برای این مساله می تواند موجب تضعیف مجموعه ی دفتر تحکیم وحدت در سال های بعد شود. به همین خاطر افزایش ارتباطات دانشگاههای نزدیک به یکدیگر و برگزاری نشست های منطقه ای راه حل مناسبی است که در دستور کار واحد تشکیلات دفتر تحکیم وحدت می باشد.
۶. نشست موضوعی غیر متمرکز : با توجه به اینکه برگزاری جلسات بحث و بررسی موضوعی در دانشگاه ها با دشواریهای خاص خود رو به رو است، به منظور تقویت بنیه تئوریک فعالان دفتر تحکیم وحدت و با اتکاء به راههای ارتباطی جدیدتر نظیر اینترنت، برگزاری نشست های مجازی در زمینه ی موضوعات مورد نیاز به شکل غیر متمرکز و برقراری ارتباط غیرمستقیم اندیشمندان و صاحب نظران با اعضا و دانشجویان از برنامه های آینده ی واحد آموزش و تحقیقات اتحادیه می باشد.
و اینک آغازی دوباره
در پایان اراده ی پولادین دانشجویانی که شکنجه می بینند و حبس می کشند اما پا پس نمی کشند و میدان را برای تاختن اسب جبارانی سرمست از قدرت، خالی نمی کنند را ارج می نهیم و سر تعظیم و احترام در مقابل یاران دربندمان فرود می آوریم چرا که
آنجا که عشق غزل نیست
که حماسه ای است
هر چیز را صورت حال باژگونه خواهد بود
زندان باغ آزاده مردمان است و
شکنجه و تازیانه و زنجیر
نه وهنی به ساحت آدمی
که معیار ارزش های اوست
دفتر تحکیم وحدت
آذر ۱۳۸۶
