راز سفره ای که خیلی نمی شناسیدش + مصاحبه با یک ماهی گیر

راز سفره ای که خیلی
نمی شناسیدش!
گزارش
ویژه نوروز 1389

راز هفت سین!

مقدمه:

من مطمئن هستم اگر از شما پرسیده شود راز سفره هفت سین چیست،

پاسخ هایی خواهید داد که یقیناً با واقعیت فاصله زیادی دارد،

مثلاً به نظر شما چرا ماهی به سفره

هفت سین راه پیدا کرده؟ جوابی را که الان زیر زبان زمزمه می کنید

را بعد از خواندن این مطلب

مورد قضاوت قرار دهید!

اگر از کسی بپرسیم: چرا در سفره هفت سین، ماهی
و آینه و تخم مرغ می گذاریم؟ شاید بگوید: چون در زبان
عربی به ماهی می گویند سمک، به همین دلیل ماهی که
همان سمک باشد وارد سفره هفت سین شده است آینه
هم نماد روشنایی است، تخم مرغ نیز برای قشنگی به
سفره هفت سین راه یافته است. ولی این پاسخ ها هرگز
قانع کننده نبوده و نخواهد بود زیرا سفره هفت سین،
یکی از لوازم جشن باستانیِ نوروز است و ایرانیان روزگار
باستان، به ماهی می گفتند ماهیک و برای انواع دیگر
ماهی نیز نامهای ویژه ای داشته اند که هیچ یک با حرف
سین آغاز نمی شده است از جمله: ارز بر وزن که نوعی
ماهی بزرگ بوده، و پشماچیک و مرزو کا و تکه نروک
نیز نام های ماهی های دیگر بوده اند که ماهیِ اخیر نام
نوعی ماهیِ بسیار تخم گذار بوده است و شاید ایرانیانِ
قدیم به ماهیِ خاویار می گفته اند تکه نروک.

با توجه به آنچه که گفتم، در زبانِ ایرانیانِ قدیم، نام

هیچ یک از ماهی ها با حرف سین آغاز نمی شده است ضمن
این که نیاکان ما هنوز با زبان عربی آشنا نبوده اند که بدانند
اعراب به ماهی می گویند سمک تا آن را وارد سفره هفت
سینِ خود کنند. از سویی می دانیم که تا هنگام آخرین شاهِ
ساسانیان، یعنی تا زمان جنگ فتح الفتوح، در چشم ایرانیان
چندان اعتباری نداشتند که ایرانیان در یکی از رسوم مهم
خود از زبان آنها استفاده کنند. پس هنوز این پرسش برای
ما باقی است که چرا ماهی وارد سفره هفت سین شده
است؟ اگر به این پرسش پاسخ بدهیم، خود به خود به این
سؤال نیز پاسخ داده ایم که دلیل وجود آینه و تخم مرغ در
سفره هفت سین چیست.

چرا ماهی؟

ایرانیان قدیم معتقد بودند زمین روی
شاخ گاو است و گاو روی پشتِ ماهی
است. ناگفته نماند که هنوز هم برخی از
عوام چنین عقیده ای دارند. مرحومِ میرزا

علی اکبر دهخدا در مقالاتی که با امضای
دخو و به نام چرند و پرند در صوراسرافیل
می نوشت، در آغاز یکی از مقالات خود به
همین موضوع اشاره کرده است. مضمونِ
نوشته دخو چنین است:

«ننه؟ زمین روی چیه؟... روی شاخ گاو... ننه جون
گاو روی چیه؟... روی پشت ماهی... ننه جون ماهی
کجاست؟... ماهی؟ خب معلومه که کجاس. توی
دریاس... ننه جون دریا کجاس؟... وای بچه تو چقدر
حرف می زنی و چیز می پرسی! »

خیام نیز در یکی از رباعیات زیبای خویش به همین
موضوع اشاره کرده است:
«گاو یست در آسمان و نامش پروین
گاویست دگر نهفته در زیر زمین
گر بینایی، چشم حقیقت بگشا:
زیر و زبرِ دو گاو، مشتی خر بین »
نتیجه ای که از این سخنان می گیریم، این است
که ایرانیانِ قدیم معتقد بودند زمین روی شاخ گاو، و
گاو روی پشت ماهی است. و همین ماهی را به عنوان
نمادِ عقیده مذکور، وارد سفره هفت سین کرده اند. در
این موضوع، طنزِ کوچکی نیز نهفته است:

«اگر کسی پرسید پس چرا گاو را در سفره هفت سین نگذاشته اند؟
می گوییم زیرا اگر چنین می کردند، گاو، سبزه سفره هفت
سین را می خورد. »

بگذریم و به آینه و تخم مرغ بپردازیم:

ایرانیان قدیم، همچنین معتقد بودند که گاوی که
زمین بر شاخ اوست، سالی یک بار خسته می شود و زمین
را از این شاخ بر آن شاخ می گذارد به همین دلیل درست
در لحظه تحویل سال، یعنی هنگامی که گاو، زمین را
از این شاخ بر آن شاخ می گذارد، زمین تکان می خورد.
مردم برای این که بدانند زمین کی تکان می خورد و سال
تحویل می شود، آین های روی سفره هفت
سین می خواباندند و تخم مرغی روی آن
می گذاشتند تا هنگامی که زمین لرزید،
تخم مرغ بغلتد و مردم بدانند سال تحویل
شده است.
و البته همیشه کسانی بوده اند که
برای دامن زدن به خرافات، دور از چشم
دیگران، شست پایی به آینه می رسانده اند
و تخم مرغ را می غلتانده اند. مرحوم
انجوی شیرازی در یکی از مقالات خود،
از شاعری به نام شیخ احمد کامل اصفهانی که در قرن
دهم می زیسته، شعری نقل کرده که یکی از ابیات آن
چنین است:

«وقت تحویل سال چون آمد
                                 شست پایی به آینه برسان »

اینک که در باره دلیل وجودِ ماهی و آینه و تخم مرغ

در سفره هفت سین سخن گفتیم، خوب است کمی نیز
به سکه و سبزه اشاره کنیم:

می دانیم که واژه سکه نیز عربی است و بی گمان جزو
لوازم سفره هفت سین نبوده است و مدتها پس از گرویدن
ایرانیان به اسلام، وارد سفره هفت سین شده است تا به
کیسه مردم برکتی ببخشد و سال آینده آنان پر بار و پر
سکه باشد. البته برخی از پژوهندگان معتقدند که نیاکان
ما نیز در سفره هفت سین خود سکه می نهاده اند اما  نه به
این معنی که با سکه، یکی از سینهای سفره هفت سین
را تکمیل کنند بلکه بدین منظور که پس از تحویل سال
نو، سکه هایی را که در سفره هفت سین گذاشته ا ند، بردارند
و به کودکان و به هر کس که صلاح می دانند، عیدانه یا
شادیانه بدهند.

چرا سبزه ؟

سبزه، یکی از لوازم، و یکی از سینهایِ سفره هفت

سین است. خوب است بدانیم که نیاکان ما هر سال در
بیستم اسفند ماه، رویِ دوازده ستون که در میدان اصلی
شهر بنا کرده بودند، دوازده نوع غله می کاشته اند و در
سیزدهم فروردین ماه، به چگونگیِ رشدِ غله ها نگاه
می کرده اند تا ببینند کدام یک از آنها بهتر و بیشتر رشد
کرده است. مثلاً اگر گندم و جو و عدس و ماش، بیش
از لوبیا و نخود و دیگر غله ها رشد کرده بودند، به این
نتیجه می رسیدند که در آن سال، بهتر است گندم و جو
و عدس و ماش بکارند. این رسم کم کم متروک شد و
مردم به جای این که روی ستونهای شهر یا روستای
خود انواع غله ها را بکارند، در بیستم اسفند یکی از غله ها
را برمی گزیدند و کمی از آن را در ظرفی می کاشتند و
در سفره هفت سین خود می نهادند به همین دلیل است
که هر کس می تواند هر یک از غله ها را که خواست،
بکارد. مثلاً یکی ماش می کارد، دیگری عدس، و آن
یکی گندم یا ارزن.

مصطفی گلیاری

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ-

                   عیدانه فراوان شد تا باد چنین بادا...

سلامتی تمام مسلمانان رو از خدای بزرگ و مهربون می خوام.

فه ده الف یتون بشم الهی !

نمی دونی چه قه د ره تو ماهی

آخ چقده خوب شد تو به مار سر زدی !

بهار دوباره  رسیده

رنگ زمستونو ببین پریده

فصل شادیست بخند دل هر ذره خاک نوبهار است بخند

دردو غمو بازم فراموش کنید.

تمام انرژی های دنیا برای شما مردم ایرااااااااااااااااااااااااان

این انرژی رو بیگیرییییییییییییییییییییییییییییییییییییییین !

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

از نظر سازمان محیط زیست جهانی ، ماهیگیران به جز سه ماه فصل

        تابستان بقیه فصول اجازه صید ماهی سردابی را ندارند.

اشاره :

نوروز هنگامه طلوع بهار است و طلیعه ظهور و سرسبزی و نشاط و

شادابی. زیبایی های طبیعت ، قطره ای از اقیانوس بیکران رحمت

الهی است و ماهی ، موجود اعجاب انگیز خلقت که هر بیننده ای را به یاد

عظمت خالق هستی می اندازد.این شماره سراغ صیاد ماهی رفتیم. با

آقای امیر خاکزاد که در انجمن ماهیگیران مشغول فعالیت است

و به عنوان داور و ناظر در مسابقات ماهیگیری شرکت داشته و دارد ،

گفت و گویی انجام داده ایم تا بیشتر با او و فعالیت هایش آشنا شویم.

از خودتان بگویید:

امیر خاکزاد هستم ، متولد 1352 ، ساکن تهران ، متأهل و دیپلم ریاضی

و فیزیک دارم.

از چه زمانی به ماهیگری علاقمند شدید ؟

6 سالم وبد که ماهیگیری می کردم. آن قدر سنم کم بود که والدینم

می ترسیدند در آب بیفتم. هر زمان شمال می رفتیم تنهایی کنار آب

می نشستم. منتظر می شدم ماهی به قلاب بیفتد.یادم هست یک

بار ، زمانی که ده سال بیشتر نداشتم سه روز تمام نشستم و

از ماهی خبری نبود ، همه می گفتنداین رودخانه

ماهی ندارد ، بالاخره بعد از سه روز

ماهی بزرگی گرفتم آن هم با لوله پلیکا ، چوب

چرخ ماهیگیری و تلسکوپی که خودم ساخته بودم.

برای ارتزاق ماهی صید می کنید؟

ماهیگری ، یک رشته ورزشی است که توجیه اقتصادی

ندارد. شاید اگر 20

کیلو ماهی بخریم ارزان تر باشد زیرا 20 برابر قیمت ماهی هزینه می کنیم.

بخاطر این که لوازم مایه گیری حرفه ای و خوب گرانقیمت است. وسایل

وسایل ماهیگری در طبیعت زود از بین می رود ، هزینه سفر بالاست؛

مثلاً بلیط سفر به جنوب کشور و ... اما علاقه به این رشته باعث می شود

فرد سختی ها را تحمل کند و ساعت ها منتظر صید ماهی بماند.

قبل از گرفتن ماهی ، بحث ورزش و اخلاق ورزشی حائز اهمیت است.

بارها ماهی جلوی پایم به زمین می افتاد و آن را مجدداً به آب می انداختم.

به تنهایی کار می کنید یا گروهی؟

بیشتر وقت ها 2-3 نفره به صید می پردازیم اما گروهی هم از طرف تیم

ورزش های همگانی و انجمن ماهیگری ورزشی در تیم های پنجاه تا سیصد

نفره شرکت می کنند.

بزرگترین ماهی که شکار کرده اید؟

ماهی اسپله با اندازه 1/80 سانتی متر و وزن35 کیلوگرم که به تنهایی

صید کردم.

برای صید ماهی های مختلف ، نوع طعمه متفاوت است؟

بله از تکنیک های ماهیگیری ، شناخت طعمه های ماهیگری است.

دو نوع طعمه دایم؛ طعمه مصنوعی و طعمه طبعی. در ماهیگری فصل و

ساعت مهم است و با تجربه خودمان و پیشکسوتان می توانیم پی ببریم چه

ماهی و در چه فصلی شکار کنیم. در حال حاضر بهترین منبع اطلاعات ،

اینترنت است.

بهترین مکان و زمان برای صید ماهی چه وقت است؟

در مورد ماهی های مختلف متفاوت است. قزل آلا آزاد و ماهیان آزاد ، مکان های

کوهستانی و سرچشمه های رودخانه سرابی بهترین مکان برای صید این نوع ماهیان

است و زیستگاه ماهی گردابی همچون زردپر ، کپور ، عروس در دریاچه ها ، پشت

سدها و رودخانه هاست.

در چه فصولی نمی توان ماهی ها را صید کرد؟

از نظر سازمان محیط زیست جهانی ؛ ماهیگیران به جز سه فصلماه تابستان بقیه

فصول اجازه صید ماهی سردابی را ندارند و از 15 اسفند ماه تا 15 اردیبهشت

مجاز به صید ماهی گردابی هستند.

مجوز ماهیگیری چه مراحلی دارد؟

برای آب های داخلی و برای صید ماهی قزل آلا مجوز روزانه وجود دارد. دریای

خزر و استان گیلان و مازندران مجوز جداگانه و خلیج فارس و دریای عمان نیز

مجوز جداگانه دارند وس الیانه صادر می شوند. برای مجوز گرفتن هم یک قطعه

عکس و یک عدد فتوکپی شناسنامه لازم است.

شغل اصلی تان ماهیگیری است؟

خیر . در زمینه ابزار و فروش پیچ و مهره فعالیت دارم.

چرا فعالیت تان در رابطه با ماهیگیری مثلاً فروش لوازم ورزشی ماهیگری نیست؟

از شغل فعلی ام راضی ام. بحث ورزش با شغل فرق دارد. اما افرادی که به

ماهیگری حرفه ای مشغولند در فروش لوازم ورزشی موفق تر هستند.

ماهیگیری حرفه است یا ورزش ؟

ورزش است. هر چند با بودجه کم هم می توان ماهیگیری کرد.

به عبارتی با 25-30 هزار تومان هم می توان لوازم ابتدایی ماهیگیری

خرید و در دریاچه ای همچون دریاچه ارم و دریاچه پارک رازی همان

قدر تفریح کرد و لذت برد.

افراد تازه کار چه نکاتی را باید رعایت کنند؟

کلاس های آموزشی ازسوی انجمن ماهیگیران برگزار می شود و مدرسین در

صید ، رهاسازی ، خرید لوازم و شناخت ملزومات لازم را می دانند.

دیگران را به این ورزش تشویق می کنید؟

به دشت به همه ی قشرهای سنی این ورزش را توصیه می کنم.

انجام این ورزش موجب می شود به هیچ وجه دچار افسردگی نشویم.

هر بار پس از ماهیگیری ، تخلیه

روانی می شوم و با روحیه بالا به فعالیت اجتماعی می پردازم.

چطور می توان از وجود مسابقه ماهیگری با خبر شد ؟

از طریق فراخوان جراید و روزنامه ها ، سایت فدراسیون ، تراکت و بنرها در

فروشگاههای لوازم ماهیگیری .

شرکت در مسابقه شرایط خاصی دارد؟

به صورت جشنواره، هر ساله برگزار می شود. نه شرط سنی دارد

نه شرط جنسیو هیچ گونه محدودیتی ندارد، ولی مسابقات کشوری

و ماهیگیری حرف های شرایط خاصی دارد. نباید صدای بلند ایجاد کرد

– نباید فریاد زد – زیرا از دور مسابقه خارج م یشویم چون در صید ماهی

موثر است. محدود هها مشخص است و فضای خاصی برای هر فرد در

نظر گرفته م یشود و شرایط یکسان برای هر نفر در محیط طبیعت

حکمفرماست. ماهیگیری با تور چه تفاوتی با ماهیگیری با قلاب دارد؟
تنها صید ماهی با قلاب حکم ورزشی دارد. صید ماهی با تور، حرفه و

شغل است که فرد از آن طریق ارتزاق می کند. مثالی می زنم تا خوانندگان

آگاه شوند. رابط هی این دو مثل راننده تاکسی و فردی است که

در مسابقات اتومبیلرانی شرکت می کند؛ هر دو رانند ه اند ولی راننده

تاکسی برای ارتزاق رانندگی می کند و شخص

شرکت کننده در مسابقه برای ورزش.

در مدت صید ماهی به چه چیزی فکر می کنید؟

راهها و تکنیک صید را مرور میکنیم. بستن ریسه، انتخاب طعمه تا

به نتیجه بهتر برسیم، برای همین این ورزش فکر و روح را تخلیه

می کند و آرامش می بخشد.

ماهیگیری چه صفاتی را در فرد تقویت می کند؟

صبر و حوصله فرد به شدت تقویت م یشود. تقویت عضلات بدنی

(همچون صید ماهی اسپلینگ) که طعمه مصنوعی را مدام باید

بالا و پایین کرد تا ماهی صید شود. ماهیگیری عضله را تقویت می کند

و فکر را باز. به عبارتی ورزش ماهیگیری یک ورزش کاملاً فکری است.

تاکنون به چیز عجیبی (وجود شیء و...) در شکم ماهی برخورد کرده اید؟

مواردی شنیده ام ولی برای خودم پیش نیامده است. مثلاً ماهی قزل آلا

و اردک ماهی به چیزهای براق مانند انگشتر حمله می کنند.

ممکن است انگشتر از دست شخصی درون آب افتاده باشد و

ماهی آن را خورده باشد. اما به شخصه به چنین

موردی برخورد نکرد هام، من بچه ماهی و موش در شکم ماهی دیده ام.

بوی آن شما را به یاد چه می اندازد؟

چهارراه استانبول.

در خانه آکواریوم دارید؟

بله. به ماهیهای گیاهخوار تزئینی علاقه دارم. هنوز ماهی گلدفیش

شب عید پنج سال پیش – که اولین عید سال ازدواجم بود –را دارم.

اشاره به عید نوروز کردید، چرا در سفره هفت سین ماهی قرمز می گذارند؟

به خاطر اینکه نشانه زندگی و پویایی است.

چند بار در هفته ماهی می خورید؟

4،5بار. – هفته ای

دلتان نمی خواهد در این زمینه ادامه تحصیل دهید ؟

فدراسیون ورزشهای همگانی از استادان خارجی که به علم روز آگاه
هستند، درخواست همکاری کرده تا ورزشکاران آموزش کافی ببینند.
در حال حاضر هم فدراسیون ما در تلاش است تا امتیاز لازم را برای
عضویت در کنفدراسیون ماهیگیری جهانی به دست آورد. که اگر این
اتفاق بیفتد م یتوانیم با حضور اساتید خارجی به ارتقاء کیفی ماهیگیری
خود بیفزاییم و در مسابقا ت جهانی نیز حضور یابیم.

صحبت و درددلی دارید، بفرمایید.

از سازمان محیط زیست گله دارم و آن این است که کارخانه های
صنعتی هر ساله مقدار زیادی پساب و فاضلاب وارد رودخانه ها می کنند و
هزاران ماهی از بین می رود یا برای لایروبی سد منجیل میلیونها ماهی از بین
می رود و اهمیتی نمی دهند، اما با یک ماهیگیر ورزشی به شدت برخورد
می شود، حتی برخورد فیزیکی و دستگیری وی. انتظارمان رسیدگی بیشتر
به این قضیه و بهادادن به این ورزش است. از ارگان هایی مثل شیلات
می خواهیم با انجمن ماهیگیران هماهنگی بیشتری داشته باشند تا پیشرفت
بیشتر این رشته ورزشی را شاهد باشیم. از فدراسیون ورز شهای همگانی
- به ویژه آقای حیدری - تشکر می کنم که حمایت ویژه از این ورزش
کرده اند و به ماهیگیری مثل سایر رشته های ورزشی می نگرند.

چه پیامی برای جوانها دارید؟

ورز شهای آبی، انرژی مثبت دارند و انسان را سرحال می آورند.

ورزش ماهیگیری به روح و جسم آرامش می دهد. لذا جوانها از این رشته
غافل نشوند و آن را با دید ورزش ماهیگیری بنگرند و جوانمردی را
سرلوحه آن قرار دهند تا از طبیعت استفاده بهینه کنند. زیرا تا وقتی طبیعت
هست ما می توانیم به ورزش ماهیگیری بپردازیم و اگر طبیعت آلوده شود
جایی برای این رشته ورزشی نیست.

______________________________

ضبط زندگی با هدفون

ویلیام گروین طراح ، هدفونی ساخته است

که علاوه بر اینکه صدا را به گوش های

شما می رساند ، با داشتن سنسور ضبط

صدا و همچنین یک دوربین فیلم برداری ،

می تواند لحظه لحظه زندگی شما را ضبط

کند. علاوه بر آن ، یک پروژکتور کوچک

روی این هدفون تعبیه شده است که

زندگی تان را بتوانید بدون هیچ دستگاه

اظافه ای تماشا کنید. سیستم وایرلس ان

هم باعث می وشد تصاویر را به صورت

آنلاین به اشتراک بگذارید.

               ای دوست من ...

ای دوست مهربان من! بیا تا دست در دست

یکدیگر به آواز دلنشین چلچله ها که بر شاخسار

زندگی نغمه سرایی می کنند ، گوش جان بسپاریم و

خرامان خرامان ، مسیر سرسبز و نورانی زندگی را

سرمستانه طی کنیم.

ای دوست جانانه من! بیا تا با نفسی عمیق و از ته

جان ، شمیم دلکش بهار را به تمامی لحظه لحظه های

وجود خود بگسترانیم.

ای دوست خوب من! بیا تا در کنار هم برای

لحظه ای آرام گیریم و به صدای دلچسب و لطیف

بهار که مژده ی نشاط و شادمانی می دهد ، گوش

جان بسپاریم.

ای دوست عزیز من بیا! بیا اندیشه هایمان را با هم

گره بزنیم و خاطرات خوش طلوع خورشید بهاری را

در آسمان آبی زندگانی خود ، حیاتی نو ببخشیم.

ای دوست من و ای دوستان من! بیایید تا همگی ،

حلاوت و شیرینی نسیم روح بخش بهاری را در

آغاز صبحی دلنشین که روزهایی شاد و

به یادماندنی خواهد بود به یکدیگر هدیه کنیم.