مشاور و وزیر دربار هلاکوخان

خواجه‌ نصیرالدین‌ و مرگ‌ مادر هلاکو

نقل‌ است‌ که‌ وقتی‌ مادر هلاکوخان‌ مرد قبل‌ از دفنش‌ بعضی‌ از دانشمندان‌ که‌ مخالف‌ حضور خواجه‌ نصیر در دربار هلاکوخان‌ بودند شکایت‌ کردند که‌:هلاکو میدانی‌ سئوال‌ قبر هست‌ و مادرتو بیسواد می‌باشد و عاجز از پاسخ‌گویی‌ چه‌ بهتر خواجه‌ نصیر که عالمی‌ دانشمند است‌ با مادرت‌ دفنش‌ کنی‌ که‌ از پاسخ‌ سئوالها بر آید و مادرت‌ عذاب‌ نکشد!

هلاکو خواجه‌ نصیر راخواست‌ و مطلب‌ را با او در میان‌ گذاشت‌ خواجه‌ فهمید که‌ توطئه‌ در کار است‌ با زیرکی‌ خاصی ‌جواب‌ داد که‌: بنده‌ را بهتر است‌ که‌ برای‌ خودتان‌ نگهدارید چون‌ از شما سؤالهای‌ بیشتری‌ می‌کنند هر وقت‌ که‌ مردید و فلانی‌ که‌ چنین‌ پیشنهاد را کرده‌ است‌ با مادرتان‌ دفن‌ کنید.

رساله‌ای در ریاضی از خواجه نصیر

خواجه‌نصیرالدین‌ طوسی‌ و نجات‌ جان‌ عطاملک‌ جوینی‌

عطاملک‌ جوینی‌ که‌ یکی‌ از وزیران‌ دربار هلاکو می‌باشد و کتاب‌ تاریخ‌ جهانگشای‌ او معروف‌است‌، روزی‌ گرفتار غضب‌ پادشاه‌ می‌شود برادرش‌ به‌ خدمت‌ خواجه‌ نصیر رسید و او را ازمسئله‌ آگاه‌ کرد و گفت‌ اگر هلاکو امری‌ را صادر کند دوباره‌ نقض‌ کردن‌ خیلی‌ مشکل‌ است‌ . بایدچاره‌ای‌ اندیشید این‌ شد که‌ به‌ دربار رفت‌ در حالیکه‌ عصا و تسبیحی‌ در دست‌ داشت‌ و در دست‌دیگرش‌ اسطرلاب‌ و پشت‌ سرش‌ شخصی‌ با منقلی‌ پر آتش‌ که‌ دائمٹ بخور می‌ریخت‌ بطرف‌دربار رفت‌. خواجه‌ از ملازمین‌ پادشاه‌ پرسید که‌ حالش‌ چطور است‌ آنها گفتند خوب‌ است‌خواجه‌ گفت‌ می‌خواهم‌ پادشاه‌ را به‌ چشم‌ خود ببینم‌  اجازه‌ ورود داده‌ شد خواجه‌ بمحض‌ اینکه‌چشمش‌ به‌ پادشاه‌ افتاد در حال‌ به‌ سجده‌ طولانی‌ رفت‌ چون‌ سر از سجده‌ برداشت‌ هلاکو پرسیدچه‌ اتفاقی‌ رخ‌ داده‌ است‌؟ خواجه‌ گفت‌ در این‌ موقع‌ در طالع‌ شاه‌ سانحه‌ بدی‌ دیده‌ می‌شود بنده ‌ادعیه‌ خوانده‌ و بخور سوزانده‌ام‌ و از خداوند مسئلت‌ کرده‌ام‌ که‌ این‌ بلیه‌ را از شاه‌ دور کند و بر پادشاه‌ لازم‌ است‌ که‌ هر چه‌ زودتر امروز زندانیان‌ را آزاد کند و کسانیکه‌ فرمان‌ قتلشان‌ صادر شده‌عفو نمائید تا شاید خداوند این‌ بلیه‌ بزرگ‌ را دفع‌ نماید هلاکوخان‌ بفرموده‌ خواجه‌ عمل‌ کرد و فرمان‌ آزادی‌ زندانیان‌ و کسانیکه‌ قرار بود کشته‌ شوند را صادر کرد که‌ در این‌ ضمن‌ عطاملک‌جوینی‌ نیزاز مرگ‌ نجات‌ یافت‌ .

منبع: حوزه علمیه خواهران