نظریه‌ی «همه چیز به تفکرات شما وابسته است» و قرآن

نگویید که چیزی در مورد نظریه‌های شایع امروزی که تازگی‌ها از زبان خیلی‌ها شنیده می‌شود نشینده‌اید!
«دنیا زائیده تفکرات شماست»
«چه فکر کنید می‌توانید و چه فکر کنید نمی‌توانید، در هر دو صورت حق با شماست!»
«هر طور فکر کنید، همانطور خواهد شد»

این نوع بیانات در این دنیای پریشانی، موجب آرامش بسیاری از انسان‌ها شده است. (از جمله، خود من)

نام افرادی چون برایان تریسی (Brain Tracy)، آنتونی رابینز (Anthony Robins) و امثالهم دیگر به گوش کمتر کسی نخورده است!

کتاب «قورباغه را قورت بده»، «مدیریت زمان»، «آینده خود را خلق کنید» و ... نیز کتاب‌هایی نام‌آشنا در این زمینه هستند.

اما هدف اصلی همه این افراد و کتاب‌ها در یک جمله خلاصه می‌شود و آن‌ها تنها در حال اثبات آن هستند تا شما را به این باور برسانند که نظریه آن‌ها کاملاً درست است. آن جمله این است: «هر آنطور که فکر کنید، همانطور خواهد شد!» همین!
آن‌ها اگر بتوانند این را به شما ثابت کنند، در نهایت یک جمله دیگر هم به شما خواهند گفت: «حالا که اینطور است، پس مثبت بیندیشید!»

بخش دوم:
امروز تفسیر بخش‌هایی از سوره «انفال» را مطالعه می‌کردم. (مجموعه تفسیر بی‌نظیر حجة الاسلام قرائتی؛ تفسیر نور)
در این سوره اشارات جالبی به جنگ بدر شده است. مطمئناً مطالبی در مورد این جنگ خوانده‌اید. جنگی که علی‌رغم بیشتر بودن جمعیت مشرکان، در آن جنگ مسلمانان با جمعیتی کمتر پیروز شدند. در این جنگ تعداد مسلمانان 313 نفر بود که هفتاد شتر داشتند، دو اسب، شش زره و هشت شمشیر، و تعداد مشرکان بیش از هزار رزمنده بود و همین بس که صد اسب‌سوار داشتند. مسلمانان در آن جنگ با دادن 22 شهید بر دشمن کافر با 70 کشته و 70 اسیر پیروز شدند.
هدف، مصادره‌ی اموال کفار به تلافی مصادره‌ی اموال مسلمین مهاجر از مکه بود که به جنگ و برخورد نظامی انجامید.
جالب اینجاست که "در این جنگ، کفار نه تنها از نظر سلاح و تعداد نفرات و آمادگی روحی و جسمی برتری داشتند، بلکه از نظر منطقه‌ی استقرار نیرو نیز برتر بودند و می‌توانستند از کنار دریای احمر، راهی برای فرار پیدا کنند. از طرفی هم طبق آیات سوره انفال، شرایط روحی بدی بر مسلمانان حاکم بود. از جمله اینکه:
- برخی از آن‌ها از مرگ می‌ترسیدند. (آیه 6)
- اطاعت کامل از فرماندهی نداشتند. (آیه 21)
- برخی از آن‌ها قبلاً خیانت کرده بودند. (آیه 27)"
(تفسیر نور حجة الاسلام قرائتی، صفحات 330 جلد چهارم)

درست است که خداوند در همین سوره اینطور بیان کرده است:
اگر قرار بود کار به اختیار شما باشد، با توجه به این مشکلات، به توافق و پیروزی نمی‌رسیدید.
و درست است که این جریانات را «امداد الهی» می‌پندارند، اما من مطالبی از آیات مختلف را بیان می‌کنم و ثابت خواهم کرد که مسلمانان پیروز نشدند مگر به دلیل «تغییر طرز تفکر»! البته این تغییر طرز تفکر مطمئناً از طرف خداوند بود.
در جریان جنگ بدر، طبق بیان صریح در آیات، در چند مرحله تفکر و ذهن مسلمانان طوری تغییر کرد تا اینکه با این باور وارد جنگ شوند که «پیروز خواهند شد» و از طرفی نگاه کفار به جنگ طوری تغییر کرد که شکست را قبل از شکست، پذیرفتند!

- پیامبر در شب (احتمالاً شب قبل از شروع جنگ) خواب می‌بیند که با لشکر بسیار اندکی از مشرکان روبرو خواهد شد. این خواب از جانب خداوند بود تنها برای اینکه تفکر مسلمانان به سمت «پیروزی» تغییر کند. این آیه‌ی زیبا را بخوانید:

إِذْ یُرِیکَهُمُ اللّهُ فِی مَنَامِکَ قَلِیلاً وَلَوْ أَرَاکَهُمْ کَثِیراً لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِی الْأَمْرِ وَلکِنَّ اللّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ   ﴿ 43 ﴾

[و ای پیامبر! به یاد آور] آنگاه را که خداوند آنان [سپاه دشمن] را در خوابت به تو اندک نشان داد، و اگر ایشان را به تو بسیار نشان مى ‌‌داد قطعا سست مى‌شدید و حتما در کار [جهاد] منازعه مى‌کردید، ولى خدا شما را [از این سستی و نزاع] به سلامت داشت  چرا که او به راز دلها داناست. (آیه‌ی 43 انفال)

با بیان خواب برای مسلمین، تا حدودی آن موضوع مورد نظر ما محقق شد. یعنی نگاه مسلمین به جنگ نگاهی پیروزمندانه شد که البته در تفاسیر از این جریان با «بالا رفتن روحیه مسلمین» یاد شده است.

- قبل از شروع جنگ، فاز دوم انرژی‌دهی به مسلمانان از طریق تغییر نگاه آن‌ها، از جانب خداوند اتفاق افتاد!
تنها راهی که می‌شود تفکر مسلمانان را کاملاً به سمت «پیروزی» تغییر داد، این است که مسلمانان فکر کنند با لشکری اندک روبرو هستند. بنابراین، تعداد مشرکین را در «نگاه» مسلمانان ناچیز جلوه داد. حالا دیگر مطمئن شدند که «پیروز هستند».

- از طرفی، خداوند تعداد مسلمانان را در دید کفار اندک جلوه داد. طبیعی‌ست که اگر انسان منفی باشد، طرز تفکرش هم باید به سمتی تغییر کند تا به ضررش باشد. این یکی از قوانین طبیعت است. دنیا بر وفق مراد انسان‌های مثبت‌نگر (و طبیعتاً خداباور) است.
این «کم جلوه دادن» به خاطر این بود که مشرکان تصور کنند که پیروز خواهند شد و نیازی نیست که از کفار مکه نیروی کمکی تقاضا کنند.
چنان بود که گفتند: ما بردگان خود را می‌فرستیم تا مسلمین را نابود کنند! (تفسیر صافی)
دو مورد بالا را خداوند به زیبایی در آیه‌ی 44 انفال اینطور بیان می‌کنند:

وَإِذْ یُرِیکُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَیْتُمْ فِی أَعْیُنِکُمْ قَلِیلاً وَیُقَلِّلُکُمْ فِی أَعْیُنِهِمْ لِیَقْضِیَ اللّهُ أَمْراً کَانَ مَفْعُولاً وَإِلَی اللّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ   ﴿ 44 ﴾

و [به یاد آورید] آنگاه را که چون با دشمن برخورد کردید، آنان را در دیدگان شما اندک جلوه داد  [تا با جزأت حمله کنید] و شما را [نیز] در دیدگان آنان اندک نمودار ساخت [تا از کفار مکه، کمک نخواهند]. این کار برای آن بود که خداوند کارى را که می‌بایست انجام شود، تحقق بخشد، و کارها به سوى خدا بازگردانده مى‌شود.

- با شروع جنگ، نگاه و طبیعتاً تفکر مشرکان از جانب خداوند بار دیگر تغییر کرد!
آیه‌ی 13 آل عمران که نیز درباره‌ی جنگ بدر است، تیر خلاص را به بحث ما می‌زند و با دو بار تکرار کردن جمله «در این جنگ برای اهل بینش پندها و عبرت‌هایی است» در یک آیه این موضوع را نیز بیان می‌کند:

قَدْ کَانَ لَکُمْ آیَةٌ فِی فِئَتَیْنِ الْتَقَتَا فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَأُخْرَی‏ کَافِرَةٌ یَرَوْنَهُم مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ وَاللّهُ یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهِ مَن یَشَاءُ إِنَّ فِی ذلِکَ لَعِبْرَةً لأُولِی الْأَبْصَارِ   ﴿ 13 ﴾

قطعا در برخورد میان دو گروه، براى شما نشانه‌اى [و درس عبرتى] بود. گروهى در راه خدا مى‌جنگیدند، و دیگر [گروه] که کافر بودند [در راه شیطان و هوس خود]. کفّار به چشم خود مسلمانان را دو برابر مى‏دیدند [و این عاملى براى ترس آنان مى‏شد] و خداوند هر کس را بخواهد به یارى خود تأیید مى‏کند. همانا در این امر براى اهل‏بینش، پند و عبرت است.

آری، گروهی به دنیا به دیده‌ی مثبت (الهی) نگریستند و دنیا همچون غول چراغ جادو فرمان‌بردار آن‌ها شد و طبق میل آن‌ها با آن‌ها رفتار کرد و گروهی منفی‌نگر (کافر) بودند و دنیا نیز روی منفی خود را به آن‌ها نشان داد.

همین!
خواستم بگویم این طرز تفکرها و این نظریات قرن‌ها پیش برای انسان بیان شد (و شاید هم از آن زمان که هابیل و قابیلی با دو نگاه مثبت و منفی به دنیا نگریستند)
حالا تازه انسان‌ها دارند به قول خودشان این «راز»ها را کشف می‌کنند و فیلمی می‌سازند به نام The Secret (راز) و کلی ذوق و شوق می‌کنند که این راز را کشف کرده‌اند که «پیروزی» در «نگاه» تو نهفته است.
شاید اگر ما و آن‌ها و همه انسان‌ها «اولی الابصار» (صاحب عقل و بینش) می‌بودیم، نام چیزی را که به این صراحت در کتابی بیان شده است، «راز» نمی‌گذاشتیم!

امیدوارم "به خواست خدا" همه با دیدی مثبت به دنیا نگاه کنیم.