دیواری بین دختران و پسران-- آنها باید دنیای یکدیگر را بشناسند

به نام خداوندی که انسان را آفرید

آنها باید دنیای یکدیگر را بشناسند

دختران و پسران دانش آموز در ایران سر یک کلاس درس نمی نشینند. بین مدرسه هایشان فاصله زیاد است و تا پیش از ورود به دانشگاه با یکدیگر در محیط آموزشی رسمی آشنا نمی شوند. با وجود این هنوز کسی نتوانسته بر اساس این اصل نظام هستی که بلوغ فیزیولوژیک دختران زودتر از پسران اتفاق می افتد حکم به جدایی نظام تعلیم و تربیت بر اساس جنسیت بدهد.

نوشتاری از سارا پناهی

---

دختران و پسران دانش آموز در ایران سر یک کلاس درس نمی نشینند. بین مدرسه هایشان فاصله زیاد است و تا پیش از ورود به دانشگاه با یکدیگر در محیط آموزشی رسمی آشنا نمی شوند. با وجود این هنوز کسی نتوانسته بر اساس این اصل نظام هستی که بلوغ فیزیولوژیک دختران زودتر از پسران اتفاق می افتد حکم به جدایی نظام تعلیم و تربیت بر اساس جنسیت بدهد. اما وزیر جدید آموزش و پرورش شاید تنها کسی است که پیشنهاد و برنامه ریزی برای تفکیک کتاب های درسی و حتی مقاطع تحصیلی دختران و پسران را با دلایل متناقض بسیار مطرح می کند و یکسان بودن برنامه های تعلیم و تربیت میان دختران و پسران را دستاورد استعمار می داند. ایران کشور شگفتی ها است و تنها کشوری است که در آن مقوله آموزش از پرورش جداست و حالا هم تنها کشوری خواهد شد که کتاب های درسی متفاوتی برای دختران و پسران تالیف می کند.
شیرزاد عبداللهی یکی از کارشناسان آموزش و پرورش است که نخستین قانون آموزش و پرورش را با عنوان قانون فرهنگ، مصوبه مجلس شورای ملی در سال ۱۲۹۰ شمسی به عنوان پک سند پایه معرفی می کند و می گوید؛ در این قانون تبعیض جنسیتی چه در مورد دانش آموزان و چه در محتوای کتاب های درسی ندیدم. کتاب های درسی از صد سال پیش به همین شیوه تالیف و میان دختران و پسران توزیع شده است. کارشناسان دیگری نیز با تایید این نکته معتقدند علی احمدی سرپرست آموزش و پرورش برای ارائه مستندات درباره این سخن خود باید شخص نقل قول کننده را معرفی کند، در غیر این صورت و تنها بر اساس شنیده ها نمی توان به تفاوت و تفکیک میان کتاب های درسی دختران و پسران حکم داد؛ دختران و پسرانی که به گفته دکتر امان الله قرایی، آسیب شناس اجتماعی و کارشناس تعلیم و تربیت، قائل شدن تفاوت میان مواد درسی و مقاطع تحصیلی آنها غیرممکن است چرا که آنها در جامعه یی زندگی می کنند که باید از موقعیت یکدیگر مطلع باشند.
● تفاوت ها فیزیولوژیک نیست
قرایی مقدم با بیان اینکه چنین ایده یی تا به حال سابقه نداشته، می گوید؛ برنامه های درسی دختران در شاخه کار و دانش بالطبع از برنامه های پسران تفکیک شده است اما در یادگیری مواد درسی مثل ریاضیات، فیزیک، ادبیات و بسیاری دیگر حتی آن زمان که جامعه ما یک جامعه سنتی بود چنین اتفاقی رخ نداد و انجام تفکیک در دنیای امروز بسیار شگفت انگیز است. کارشناسان همچنین با توجه به تجربه تعلیم و تربیت در تمام دنیا و جدا نبودن دختران و پسران در زمان تحصیل بر این باورند که در شرایطی که بیشتر دانشجویان دانشگاه های ایران را دختران تشکیل می دهند و آنها در بسیاری از موارد گوی سبقت را از پسران ربوده اند، مطرح کردن ایده جدایی مقاطع تحصیلی و تفاوت میان کتاب های درسی ایده درستی نیست.
دیدگاه وزیر آموزش و پرورش،مبتنی بر عمده کردن مسائل جنسیتی در تکوین شخصیت افراد است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان از چکیده سخنان احمدی درباره قائل شدن تفاوت میان کتاب های درسی دختران و پسران این چنین برمی آید که وزیر آموزش و پرورش معتقد به همان نقش های سنتی برای زنان است.
عبداللهی با بیان اینکه اگر چنین پیشنهادی از سوی یک مقام ارشد حتی در افغانستان مطرح می شد واکنش های کارشناسی و مردمی بسیاری در پی داشت، می گوید؛ چه برسد به ایران که حدود ۱۰۰ سال از انقلاب مشروطه در آن می گذرد و هم اکنون ایران میلیون ها زن تحصیلکرده و فعال در عرصه اجتماعی و اقتصادی دارد.» به اعتقاد این کارشناس در چنین مواردی نباید جنسیت و مسائل فیزیولوژیک را با هم خلط کرد و با مبنا قرار دادن بلوغ جسمی، نقش فرهنگ و جامعه را در تعلیم و تربیت یکسان و مشابه دختران و پسران نادیده گرفت. زنان نسل امروز به دلیل رشد فرهنگی جامعه از زنان نسل های پیش فعال تر و پیشرفته تر هستند، اگرچه از نظر فیزیولوژیک دارای همان سن بلوغند. در حقیقت نقشی که جوامع مختلف برای زنان تعریف می کنند بر اساس درجه پیشرفت آنها متفاوت است و به هیچ عنوان ریشه در مسائل فیزیولوژیک ندارد.
● جنس یا جنسیت
عبداللهی درباره توجه ویژه علمای تعلیم و تربیت به یادگیری و توانایی های اجتماعی دختران و پسران می گوید؛ متاسفانه دیدگاه تفاوت قائل شدن میان دختران و پسران برای تعلیم و تربیت به دیدگاه های زیگموند فروید که همه رفتارها را بر اساس جنس تحلیل می کند بسیار نزدیک است در حالی که علمای تعلیم و تربیت معتقدند نمی توان در جامعه میان دختران و پسران دیوار کشید چون آنها باید دنیاهای یکدیگر را بشناسند.
از سوی دیگر کارشناسان بسیاری تفکیک مقاطع تحصیلی و کتاب های درسی را بر اساس جنسیت باعث شکاف بسیار میان آموزش و پرورش و دانشگاه می دانند به گونه یی که قرایی مقدم معتقد است به این ترتیب پیوستگی و ارتباط عمودی و ارتباط افقی در برنامه ریزی های درسی از بین می رود. این کارشناس با تاکید بسیار بر اینکه در برنامه ریزی درسی باید میان مطالب، هر دو نوع ارتباط وجود داشته باشد، می گوید؛ اگر کسی مبانی برنامه ریزی درسی را مطالعه کند متوجه می شود که با تفکیک کتاب ها ارتباط عمودی و افقی میان مطالب درسی به هم می خورد. این در حالی است که به گفته قرایی مقدم جداسازی دانش آموزانی که در دانشگاه و در اوج کنجکاوی جنسیتی با یکدیگر برخورد خواهند داشت بیش از این مناسب نیست و چنین عملکردی تعارض بسیاری میان نظام آموزش و پرورش و نظام دانشگاه به وجود می آورد.
● قضاوت های نادرست
دانش آموزان دختر و پسر در ایران در محیط مدرسه از یکدیگر جدا هستند اما تا به حال کسی نتوانسته آینده منفک شده و غیریکسانی را برای آنها پیش بینی کند جز وزیر جدید آموزش و پرورش که به اعتقاد او اگرچه زن و مرد از حیث انسانی در پیشگاه خداوند یکسان هستند اما در حوزه آموزش افتراق های فراوان میان آنها وجود دارد. اگرچه قرایی مقدم در این رابطه برخلاف آنچه احمدی می گوید معتقد است دانش آموزان ایرانی نسبت به نسل های ۱۰ سال گذشته بسیار خردمندانه تر و عاقلانه تر برخورد می کنند. این آسیب شناس در حالی که فعالیت های متعدد جوانان و دانش آموزان ایرانی را در سال های پس از انقلاب یادآوری می کند، می گوید؛ اگر دانش آموزان ما عاقل و مسوولیت پذیر نیستند پس چطور توانستند کاوشگر به فضا بفرستند؟ چطور توانستند اتم را بشکافند؟ کارشناسان و آسیب شناسان دیگر نیز این تحلیل را مبنی بر مسوولیت پذیری کمتر بچه ها نسبت به چند دهه گذشته ناقض فعالیت‌های بسیار دولت های پس از انقلاب می دانند و بر این اعتقادند چنین گفته هایی نظام برنامه ریزی درسی ۳۰ سال گذشته را زیر سوال می برد. قرایی مقدم در این رابطه می گوید؛ من به عنوان یک متخصص تعلیم و تربیت می گویم که این حرف بسیار خطرناکی است و به دست دشمنان ما بهانه می دهد. علاوه بر اینکه این گونه تحلیل ها گویای نادیده گرفتن پیشرفت ها و کوشش های بسیار جوانان است اگرچه همه می دانند که کسی نمی تواند آنها را نادیده بگیرد.