خلاصه ای از مبانی فناوری اطلاعات - IT => Information Technology - KNToosi.in

برای آنانکه وقت کمتری دارند => خلاصه ای از مبانی فناوری اطلاعات

محتویات جزوه در زیر هم آمده است:

بسمه تعالی

خلاصه ای از مبانی فناوری اطلاعات

تاریخچه ی IT : در دوران باستان، علم فناوری اطلاعات به صورت دیگری وجود داشته است، مثلا وقتی مالیات می گرفتند، اطلاعات مربوطه را در جایی ذخیره می کردند(ذخیره سازی اطلاعات)

انقلاب اطلاعات(Information Revolution) در دهه ی 90 صورت گرفت:

انقلاب اطلاعات è افزایش قدرت کامپیوتر + افزایش درک انسان از فواید اطلاعات

عمده تحولات تاریخی IT در سه شکل متفاوت :

1 – اختراع کاغذ (راحت تر شدن ِ ذخیره سازی اطلاعات Storage)

2 – اختراع تلگراف (راحت تر شدن انتقال اطلاعات Transmission)

3 – اختراع کامپیوتر (راحت تر شدن ذخیره سازی، انتقال و به خصوص پردازش اطلاعات Processing)

با وجود اینکه IT در دوران باستام هم بوده است اما IT ای که امروز مشاهده می کنیم یک صنعت جدید محسوب می شود که متفاوت از IT ی دوران باستان است و علت این امر نیز پیشترفت سریع بشر در صنعت کامپیوتر و ارتباطات است.

تاریخچه ی IT در 20 سال اخیر به سرعت تغییر کرد، البته این تاریخ قبل از دهه ی چهل بسیار متفاوت است، دهه ی چهل، دهه ی تولد کامپیوتر است .

IT ای که بعد از دهه ی 40 به وجود آمد به دلیل تاثیر کامپوتر در بخش پردازش اطلاعات بود.

بدون شک توسعه ی IT با پیشترفت صنعت کامپیوتر پیوند(Link) خورده است.

اجزای(components) IT :

1 – ارتباطات Communications

2 – کامپیوتر Computer

3 – مهارت فنی know how

نقش کامپیوتر در توسعه ی IT به مراتب پررنگ تر از نقش ارتباطات است.

در هواپیمایی که Computer و Communications دو بال آن را تشکیل داده اند، Know how خلبان است.

اهداف IT :

1 – سودمندی فوق العاده در حل مسائل

2 - افزودن خلاقیت برای حل مسائل

3 – کارآمد تر کردن افراد

4 – بهترین بهره وری از اطلاعات

وظایف شش گانه ی IT :

1 – گرفتن اطلاعات Capture

2 – پردازش اطلاعات Processing

3 – تولید اطلاعات Generation

4 – ذخیره سازی اطلاعات Storage

5 – بازیابی اطلاعات Retrieval

6 – انتقال اطلاعات Transmission

مزیت های(benefits) IT :

1 – سرعت Speed

2 – انجام متداول یک عمل Consistency

3 – دقت Precision

4 – اعتبار(قابل اعتماد بودن) Reliability

1 - سرعت(speed) : کامپیوتر سرعت بسیاری از پردازشها را افزاریش داده است.

یا ارتباطات از راه دور ، سرعت انتقال اطلاعات را افزایش داده است.(Telecommunications)مخابرات

2 - انجام متداول یک عمل(consistency) : هنگامی که با استفاده از IT Package ها عملی مانند Spell check انجام می دهیم، می توانیم عمل را بارها تکرار نماییم در حالی که مطمئن هستیم هربار همان نتیجه ی قبلی حاصل خواهد شد، اما انجام همین عمل توسط دست، نتایج عمل را برای افراد مختلف، متفاوت می کند.

انجام متداول یک عمل به طور یکسان، کار ساده ای نیست اما IT آن را ساده کرده است .

به وسیله ی IT می توان اطلاعات را برای تعداد زیادی از افراد قابل بهره برداری نمود.

3 - دقت(Precision) : کامپیوتر ها بسیار دقیق هستند .

کامپیوتر با کاهش خطاهای انسانی به افزایش دقت در IT کمک قابل توجهی نموده است.

4 - اعتبار(Reliability) : اعتبار نتیجه ی انجام عملی است که با Precision و Consistency همراه باشد.

IT از کامپیوتر و مخابرات(Telecommunications) به عنوان وسیله استفاده می کند، هر دو وسیله برای عموم دارای اعتبار می باشند.

اطلاعات و داده Information and Data))

داده(Data) جزئی از اطلاعات(Information) می باشد.

داده ها پس از مرحله ی پردازش به اطلاعات تبدیل می شوند :

Data è Processing è Information

وقتی تماس تلفنی میگیریم، مقصد، شماره تلفن ، طول مکالمه و ... داده(Data) می باشند، این داده ها در سیستم های مخابراتی کشور ذخیره شده و پس از پردازش(Process) به صورت اطلاعات(صورتحساب تلفن) در می آیند.

سازندگان و کاربران IT

کاربران غیر مستقیم(End users) یا کاربران نهایی، به کاربرانی گویند که به طور غیر مستقیم با IT در ارتباط بوده و از خدمات و محصولات IT بهره مند می شود، با توجه به تاثیر IT بر جنبه های مختلف زندگی بشر، می توان گفت همه ی مردم کاربران غیرمستقیم IT هستند.

کاربران مستقیم(Direct Users) سازمان های تولید کننده ی بسته های فناوری اطلاعات (IT Packages) هستند که در صنعت IT فعالیت دارند.

پروژه های IT برای توسعه باید موارد زیر را دارا باشند:

حامی مالی(Sponsor)

مشتری یا کاربر نهایی(Customer or End user)

شرکت مجری پروژه(Executor)

یک کاربر می تواند همزمان مشتری و حامی مالی باشد.

مراحل انجام پروژه ی IT :

قبل از تصویت پروژه :

1 - تعریف و ارائه ی کلیات طرح ((Planning and Definition

بعد از تصویت پروژه :

2 - تجزیه و تحلیل نیازهای پروژه و تشخیص نیازها(Requirement analysis and specifications)

3 - طراحی (Design)

4 - ساخت محصول(Coding and Building) ==> مرحله ی توسعه (Develop)

5 - تست کردن محصول(Testing)

6 - نصب کردن محصول (Installations)

استفاده و نگهداری از IT Solutions :

1 – عملکرد(Operation)

2 – پشتیبانی و بازیافت(Backup & Recovery)

3 – امنیت(Security)

1 – عملکرد(Operation) :

1 – سیستم چگونه مورد استفاده قرار می گیرد؟

2 – چه کسانی اجازه ی استفاده از سیستم را دارند؟

3 – دفترچه راهنما برای استفاده از سیستم

2 – پشتیبانی و بازیافت(Backup & Recovery) : به طور موقت در دسترس نبودن سیستم، قسمتی از هر پروژه ی IT است ، در این حالت احتمال نابودی داده های(Datas) سیستم وجود دارد، پشتیبانی و بازیافت این احتمال را به حداقل می رسانند.

سه اصل مهم پشتیبانی و بازیافت(Backup & Recovery) :

1 - چگونگی گرفتن ِکپی ِ پشتیبان(Backup Copies)

2 - محل ذخیره سازی ِ کپی ِ پشتیبان(Backup Copies)

3 - چگونگی جایگزینی کپی ِ پشتیبان(Backup Copies)

3 – امنیت(Security) : حفاظت از محصول در برابر کسانی که نباید به آن دسترسی داشته باشند، یکی از اصول مهم امنیت است.

میزان دسترسی به سیستم برای هر کاربر می بایست میزان تعریف شده و معینی باشد .

تاریخچه اینترنت : تولد در سال 1990

افرادی که با IT آشنایی ندارند می توانند آن را در اینترنت لمس کنند چراکه گرفتن اطلاعاتCapture) ، پردازش اطلاعات(Processing) ، تولید اطلاعات(Generation) ، ذخیره سازی اطلاعات((Storage ، بازیابی اطلاعات(Retrieval) و انتقال اطلاعات((Transmission ، همگی در اینترنت وجود دارند.

پس از اختراع تلگراف در سال 1840 ، برای اولین بار ، تبادل اطلاعات با سیستم با استفاده از سیم تلگراف انجام پذیرفت.

در دهه ی 60 ، وزارت دفاع آمریکا برای ایجاد ارتباط بین چند سازمان تحقیقاتی سیستمی را طراحی نمود، اتصال چند شبکه که زمینه ی پیدایش شبکه ی بین المللی(Internet) شد.

امروزه خیلی از شرکت ها از اینترنت برای تبلیغات محصولات خود بهره می برند و تعداد زیادی از شرکت ها فقط از طریق اینترنت فعالیت می کنند و خارج از دنیای اینترنت هیچ مکان مشخصی ندارند.

اینترنت چیست؟

Internet è International Network

اینترنت = تعداد زیادی از کامپیوتر ها که شبکه ی بین المللی را تشکیل می دهند.

با استفاده از اینترنت می توانیم فایل های مختلف را با سرعت از جایی به جای دیگر منتقل کنیم، بدون آنکه موقعیت جغرافیایی اهمیتی داشته باشد.

اینرنت دنیا را به هم نزدیک تر کرده است.

در اینترنت از TCP/IP استفاده می شود.

IP è Internet Protocol

TCP è Transmission Control Protocol

تاثیرات IT بر صنایع دیگر :

پس از اینکه بشر اهمیت اطلاعات را درک کرد، سرمایه گذاری برای توسعه ی IT در صنایع مختلف را شروع نمود که این امر زمینه ساز ِ افزایش کارآمدی و در نهایت رضایت مشتریان از صنایع مختلف گردید.

صنایع مختلف برای رقابت و بقاء نیازمند IT هستند.

صدا و سیما(TV) : صدا و سیما وابسته به IT است، عکس های تولید شده توسط کامپیوتر از ویژگی های عمومی فیلم ها هستند، گزارش های هواشناسی، پیام های بازرگانی و کارهای گرافیکی پیچیده محصول ِ بسته های فناوری اطلاعات(IT Packages) می باشند.

آموزش و پرورش(Education & Training) : افزایش خدمات آموزشی آنلاین که ویژگی های زیر را دارد:

افزایش دسترسی بیشتر – امتحان آنلاین و اعطای گواهینامه – عدم نیاز به امکانات فیزیکی

بانک و موسسه های مالی و اعتباری(Banks & Financial) : بانکداری الکترونیک که تحولی عظیم در صنعت بانکداری می باشد مهم ترین تاثیر IT بر این صنعت است. پرداخت الکترونیکی با استفاده از کارت اعتباری(Credit Card) به طور گسترده جایگزین پول نقد شده است. بانکداری تلفنی و بازار سهام نیز از دیگر تاثیرات IT می باشند.

مخابرات یا ارتباطات از راه دور(Telecommunications) : بهره بردن از IT در مخابرات مساله ی جدیدی نیست. صدور قبض تلفن، انتقال تماس، ارسال متن و عکس و رومینگ(Roaming) فقط توسط پروژه های پیشترفته ی IT امکان پذیر می باشد. همچنین IT با قابل دسترسی کردن جزئیات تماس باعث بهبود خدمات به مشتریان شده است.

صنعت بهداشت و درمان(Health Care) : بهداشت الکترونیک(E-Health)، مهمترین تاثیر IT بر صنعت بهداشت است، البته بهداشت الکترونیک(E-Health) به طور یکسان در دنیا گسترش نیافته و انگلیس پیشترفته ترین کشور در این زمینه است. در دسترس بودن اطلاعات بیمار در هر نقطه از زمین و کاهش احتمال خطا در تشخیص پزشکی از جمله مزیت های بهداشت الکترونیک است. IT زمینه ی بهتری برای تحقیقات پزشکی و تبادل اطلاعات بین پزشکان ایجاد نموده و همچنین با اطلاع رسانی مناسب باعث افزایش توانایی پزشکان در مهار بیماریهای واگیردار شده است.

نیروی انتظامی(Police) : نیروی انتظامی برای ثبت مشخصات مجرمین، تبادل اطلاعات ضروری، حل مسائل پیچیده جنایی از IT بهره می برد، همچنین با کمک IT نتایج عملکرد های خود را تحلیل می نماید.

خرید و فروش یا خرده فروشی(Retail) : IT با افزایش خرید و فروش های کلان در اینترنت، ایجاد صنایع جدید اینترنتی و افزایش رقابت بین آنها، قیمت گذاری خودکار، پرداخت الکترونیک و مدیریت بهتر موجودی اجناس متناسب با نیاز مشتری ها، تغییرات عمده در صنعت خرید و فروش ایجاد نموده است.

صنعت نفت(Oil Industry) : IT تاثیراتی متفاوت روی صنعت نفت دارد، از طرفی با پیش بینی نیازهای بازار و تعیین میزان تولید، کنترل محصولات نفتی و بررسی مصرف و تلاش جهت کاهش آن به صنعت نفت کمک می کند و از طرف دیگر با انتقال اخبار و اطلاعات بر روی قیمت نفت تاثیری متفاوت ایجاد می نماید، به طور مثال با پخش خبر(Transmission) انفجار یک لوله ی نفت، قیمت جهانی نفت را به طرز قابل ملاحظه ای تحت تاثیر قرار می دهد.

تهدید ها و خطرات پیشترفت فناوری اطلاعات(Threat or Danger of IT expansions) : امکاناتی که IT برای صنایع مختلف ایجاد کرده است، باعث وابستگی بشر بهIT شده است، اعتماد و وابستگی بالا به IT، خطر تاثیر نابودی و اشتباه در اطلاعات را افزایش داده است.

به طور مثال، انتقال اشتباه پولها، محاسبه ی نادرست حسابها و سودها و همچنین مشکلات دستگاههای خودپرداز از جمله مشکلاتی است که بانکها با آن مواجه هستند.

تاثیر اشتباه(Mistake) در اطلاعات به مراتب بیشتر از تاثیر نابودی یا از دست رفتن(Failure) اطلاعات است.

نابودی یا از دست رفتن اطلاعات(Failure)، یک اشتباه رایج و عمومی است.

این مشکلات ضمن کاهش رضایت مصرف کننده و اعتماد عمومی نسبت به IT، باعث ایجاد مشکلات بالقوه نیز می شود، برای مبارزه با این مشکلات می بایست، هنگام بهره برداری از یک بسته ی فناوری اطلاعات(IT Package)، طرحی برای پشتیبانی(Back up Plan) باشد تا در صورت از دست رفتن(Failure) یا اشتباه(Mistake) در اطلاعات بتوان فورا و بدون تاخیر مشکل را حل نمود.

حمله اطلاعاتی(Information Attack) : حمله ی اطلاعاتی خطری بزرگ، برای سرمایه ای مهم چون اطلاعات است.

انواع حمله های اطلاعاتی:

1 – نفوذگران اطلاعات(Hackers)

2 – ویروس ها(Viruses)

3 – دزدی اطلاعات و داده ها(Information & Data theft)

4 – آزاد کردن اطلاعات(Releasing information)

مثلا وقتی شرکتی برای ضعیف کردن رقیب خود، اطلاعاتش را دزدیده و آن را برای مشتریان فاش می نماید.

5 – فیلتر کردن اطلاعات(Filtered released Information)

مانند آزاد کردن اطلاعات و با همان هدف صورت می گیرد.

به علت وابستگی قابل توجه صنایع به IT ،حمله ی اطلاعاتی اهمیت زیادی دارد، البته IT را می توان به عنوان ابزاری برای مبارزه با حملات اطلاعاتی نیر در نظر گرفت.

به طور مثال IT، حمله اطلاعاتی را پیش بینی می کند و به ما می گوید که حمله از چه طریقی صورت می پذیرد و راه مقابله با آن چیست.

IT ، ضد ویروس ها(Antivirus) و تکنیک های متفاوت امنیتی را برای مقابله با حملات اطلاعاتی به کار می برد.

تاثیرات IT بر اقتصاد و بازار کار(IT Effects on Economics & Jobs) : رشد سریع IT و کامپیوتر در 25 سال گذشته تاثیرات زیادی بر محیط کار داشته است.

دو نظر متضاد در مورد تاثیر IT بر بازار کار وجود دارد:

1 – IT شغل های جدیدی تولید می کند.

2 – IT با از بین بردن شغل های یدی(دستی) باعث کاهش استخدام شده و در نهایت صنعت را به جایی می رساند که نیاز به کار و کارگر از بین می رود.

IT به سه طریق بر اقتصاد و بازار کار تاثیر گذاشته است :

تعداد کل شغلها

نیازهای مربوط به شغل ها

محتوای شغل ها

IT محتوای مشاغل و نیازهای شغلی را تغییر داده است اما تاثیر کمتری بر روی تعداد شغل ها و میزان استخدام گذاشته است، IT نیاز به کاگران و کارمندان کم تخصص را کاهش داده و باعث نیاز بیشتر به افراد متخصص شده است و همین مساله موجب آن شده است که حقوق افراد متخصص افزایش و حقوق افراد کم تخصص و یا بی تخصص کاهش یابد، آمار نشان می دهد در سالهای 1948 تا 2000، تعداد مشاغل و میزان استخدادم ها همپای با توسعه ی IT افزایش یافته است.

دیدگاه مردم در مورد تاثیر IT بر بازارکار و اقتصاد چیست؟

تحقیقات نشان می دهد که مردم بر خلاف گذشته دید مثبتی نسبت به IT پیدا کرده اند، البته IT نگرانیهایی را نیز برای مردم ایجاد کرده است، مثلا نگرانی از اعتیاد به بازی های کامپیوتری، اعتیاد به اینترنت، کاهش فعالیت های جسمانی(Physical) ، از دست رفتن برخی شغل ها و...

بررسی رشد IT :

- رشد IT تا سال 1990 معقول بود.

- رشد IT، از سال 1990 تا سال 200 ، انفجاری و بسیار سریع بود، این رشد به علت افزایش قدرت کامپیوتر ها، کم شدن هزینه ی کامپیوتر ها و در نهایت افزایش کامپیوترهای شخصی و دغدغه ی شرکت ها برای جلو زدن و یا عدم عقب افتادن از رقبای خود بود.

- رشد IT در اواخیر دهه ی 90 و سال 2000 به حداکثر(Max) رسید.

IT - از سال 2001 تا سال 2003، با رشد منفی و رکود مواجه شد، این رکود صنایع وابسته به IT را به شدت غافلگیر کرد.

- رشد مثبت IT از سال 2003 به بعد، دوباره آغاز شد، اما سرعت این رشد کمتر از سرعت رشد انفجاری IT در دهه ی نود است.

علت های رکود صنعت IT : از نظر اقتصادی وقتی صنعتی با سرعت بسیار زیادی توسعه می یابد، پایداری ِ توسعه، عملا غیر ممکن می شود، مهمترین علت رکود IT، رشد بیش از حد و خارج از کنترل IT در دهه ی 90 است.

توسعه ی سریع IT در دهه ی نود نیاز به متخصصان IT را افزایش داد، و همین امر موجب افزایش حقوق متخصصان IT شد، در نتیجه افراد شاغل در دیگر صنایع نیز به IT روی آوردند. شرکت های مختلف برای رقابت و بقاء، خوشبینانه به سرمایه گذاری های کلان در IT دست زدند، اما کم کم متوجه شدند که بسته های IT، ضمن داشتن هزینه های بالا ، مشتری ِ زیادی جذب نمی کند، در نتیجه مجبور به اخراج کارمندان خود می شدند.

برخی از اقتصاد دانان، این مساله را یک اصلاح در بازار می دانند و نه یک رکود، چرا که IT در دهه ی 90 نابالغ و غیرقابل کنترل بود، این رکود، پایداری را به صنعت IT هدیه کرد و آن را قابل کنترل نمود.

انواع کارمندان IT : تصور اینکه کارمندان IT ،فقط فارغ التحصیلان رشته ی کامپیوتر هستند، تصور اشتباهی است، رشد IT در دهه ی 90 باعث جذب افراد از صنایع و مدرک های تحصیلی مختلف شد.

IT بیشاز آنکه به متخصصینی برای انجام کارهای تکنیکی و برنامه نویسی احتیاج داشته باشد به متخصصینی نیاز دارد که به طراحی و تجزیه و تحلیل سیستم ها می پردازند.

معمولا کارمندان IT ، دارای پس زمینه هایی غیر از IT ( و دارای رشته های تحصیلی مختلف) هستند.

رشته ی مهندسی IT، به علت نیاز بازار، اخیرا در دنیا به وجود آمده است.

حقوق های صنعت IT : در دهه ی 90 به علت نیاز شدید به متخصصین، حقوق ها بسیار بالا بود، با شروع رکود از سال 2001 تا 2003، حقوق ها کاهش یافته، متعادل تر شد، اخیرا حقوق ها متعارف و مستدل تر شده است اما هنوز یک متخصص IT، نسبت به اکثر متخصصین حقوق بالایی میگیرد.