مسئولین آموزش الکترونیکی بخوانند . بدانند

مسئولین آموزش الکترونیکی بخوانند . بدانند

مقدمه
فن آوری پیامدی از خصیصه ابزار سازی انسان است . با نگاهی عمیق به پیرامون و تعمقی در خود و نسبت به غیر ، در می یابیم که اساسی ترین تفاوت ما به غیر ، همان ویژگی ابزار سازی ماست .بشر موجودی ابزار ساز است و این کار را در بلندای تاریخ ادامه داده است . از تفکر و خلاقیت خویش مدد گرفته و در سیر تکاملی حیاتش از سادگی به پیچیدگی میل کرده و در این فرایند از تنوع خواصی ابزار خود ساخته بهره ستانده است . این سرنوشت محتوم انسانی است ، بیشینه طلب است و کوشنده ، برای تصرف و تسلط بیشتر ، از ظرفیت ها و استعدادهای درونی مایه می گذارد و مایه فکری را با مایه کاری در می آمیزد و در این مسیر ، برای کاملتر شدن ، نه تنها نمی ایستد ، بلکه به کاستی های جدیدش پی می برد . باز می طلبد و می کوشد و می گیرد و باز هم و بازهم و . . .

تغییر و تحولات سریع در زمینه های مختلف علوم و فنون بشری، بر اثر پیشرفت های سریع و غیر قابل انتظاری که در بیشتر قلمرو های دانش ، به خصوص در زمینه صنایع الکترونیکی و مخابرات ، طی چند قرن اخیر نصیب انسان شده است، حجم اطلاعات و دانسته های بشر امروزی به طور سرسام آوری افزایش یافته و مسایل و مشکلات جدیدی را پدید آورده است. یکی از عواملی که برای مقابله با این مسایل در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته ، تکنولوژی نوین آموزشی است. تکنولوژی آموزشی را می توان یک رویکرد سیستمی دانست که فرآیند یاددهی و یادگیری را کنترل و تسهیل می کند.

در بسیاری از جوامع، مراکز آموزش عالی و سازمانها به اطلاعات جدید فن آوری های ارتباطات، به عنوان وسیله ای که هم فرصت های یادگیری قابل انعطاف و هم دسترسی گسترده تر را عرضه می کند، می نگرند. همین امر اهمیت آموزش های الکترونیکی در رشد و توسعه منابع انسانی را ضروری نموده است.

در مقاله ای که پیش رو دارید ضمن بیان مفاهیم ، ضرورت و اهمیت آموزش الکترونیکی ، مزایا ،معایب و ویژگی های آن مورد بررسی قرار گرفته ،مسائل ومشکلات آن طرح گردیده و پیشنهاداتی در خصوص استفاده از این ابزارنوین در کشور مان ارائه شده است.

تعاریف و مبانی آموزش الکترونیکی :

به طور کلی می‌توان گفت آموزش الکترونیکی به هر نوع دوره و آموزشی اطلاق می‌شود که به شکلی به غیر از روشهای سنتی رو در رو انجام می‌گیرد. محتویات دروس ممکن است که از طریق اینترنت و یا استفاده از ویدئو ، تصاویر فعال و متعامل دو طرفه انتقال یابند. (گنجعلی زاده،1382)
بعبارتی دیگر می توان گفت هرگاه‌ اطلاعات‌ از یک‌ نقطه‌ای‌ به‌ نقطه‌ای‌ دیگر و یا از آموزش‌ دهنده‌ به‌ آموزش‌ گیرنده‌ از طریق‌الکترونیکی‌ رد و بدل‌ شد به‌ آن‌ آموزش‌ الکترونیک‌ اطلاق می‌شود. از جمله‌ مواردی‌ که‌ در این‌دسته‌ بندی‌ قرار می‌گیرند Internet , Intranet, Extranet ارتباط‌ راه‌ دور با استفاده‌ از ماهواره ،‌,Tape , Audio , Video تلویزیون‌ ،لوح‌ فشرده‌ CD-ROMهستند. اینترنت بزرگترین‌Net work جهان استکه در ان اطلاعات در تمام دنیا به اشتراک گذاشته می شود.اگر این شبکه جهانی را با همان‌ زیر بنا در گستره یک‌سازمان‌ جای‌ دهیم‌ به آن‌ Intranet گفته می شود‌. وقتی‌ دامنه‌ آن‌ از یک‌ سازمان‌ به‌ سازمانهای‌ اطراف‌ مرتبط‌ می‌شودبه‌ آن‌ Extranet می‌گوئیم‌ ولی‌ به‌ هر حال‌ از نظر زیر بنایی‌ یکی‌ هستند.
به‌ طور خلاصه‌ می توان گفت آموزش الکترونیکی نوعی آموزشی‌ است با سرعت‌ شخص‌ فراگیر، از راه‌ دور و با اختیار که‌ بصورت‌ یکجا یا بخش‌ بخش‌ ازطریق‌ شبکه‌ مجهز به‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ برای‌ فراگیر ارسال‌ و پشتیبانی‌ می‌شود.

تاریخچه آموزش الکترونیکی
تفکر استفاده از رایانه‌ها و شبکه‌های رایانه‌ای برای کارهای علمی به دهه‌ی ١٩٦٪ برمی‌گردد. گرچه هدف اصلی طرح Agency) ARPA (Advance Research Project ایجاد شبکه‌ای برای تبادل اطلاعات نظامی و حفاظت ایالات متحده آمریکا از تبعات جنگ سرد با شوروی سابق بود ولی در عین حال از آنجایی که سه مرکز از چهار مرکزی که برای راه‌اندازی شبکه آرپانت در نظر گرفته بودند دانشگاه‌های آمریکا بودند، شبکه‌های رایانه‌ای از همان ابتدا در مسیر آموزش‌های مدرسه‌ای1 رشد کردند. و از اوایل دهه‌ی ٧٪ با به ثمر نشتن این طرح، تبادل اطلاعات و داده‌های علمی نیز بین مراکز مدرسه‌های آمریکا شروع شده است، البته آموزش الکترونیکی به شکل امروزی و در این گستره‌ی کاربرد، در اوایل دهه‌ی ١٩٩٪ با ظهور شبکه جهانی اینترنت شکل گرفت، و با توجه به قابلیت‌های بسیار زیاد وب، آموزش الکترونیکی به سرعت رشد کرد و امروز جایگاه خود را در ساختار آموزشی بسیاری از کشورها تثبیت کرده است.

ضرورت و اهمیت آموزش الکترونیکی
برای تبیین نقش ، اهمیت و ضرورت آموزش الکترونیکی در پیشبرد اهداف دانشگاهها،موسسات و... ابتدا جای دارد به داستانی از "فرد . آر . دیوید" اشاره کنیم که در آن دو تن از مدیران صاحب نام در مسیر گردش خود به خرسی وحشتناک و تیز رو بر خورد می کنند و آنگاه یکی از آنها کفشهای ورزشی خود را از کیف اش در آورده و آماده فرار می شود . مدیر دیگر به او می گوید : «جناب شما نمی توانید از این خرس تندتر بدوید. » او در جواب می گوید : « شاید من نتوانم از این خرس تندتر بدوم،ولی تردیدی ندارم که می توانم تندتر از شما بدوم! »

استفاده از تکنولوژی های نوین آموزشی و بهره گیری ازIT در دانشگاهها و مراکز آموزشی ،هرچند که نمی تواند یگانه ابزار، جهت مقابله با تهدیدها و رهایی جستن ازامواج خروشان تغییرات پرشتاب جامعه بشری باشد اما این نوید را به این موسسات می دهد که با استفاده مستمر از این تکنولوژی حد اقل یک گام جلوتر از رقبای خود گام بردارند و همین یعنی تداوم حیات و برنده شدن در عرصه رقابت .

در باب اهمیت آموزش الکترونیکی به عنوان روش موفق آموزش و یادگیری و موتور محرکه دوران آگاهی سخن های بسیار گفته شده است بخصوص زمانی که بحث بر سر سود آوری آن انجام می شود، محاسبات مالی حتی در شرکت های بزرگ چند ملیتی از اهمیت و توجه زیاد آن به این مساله پرده بر می دارد. بعنوان مثال چند نمونه از موارد عنوان شده در رسانه های گوناگون ذیلاً ارائه شده است:
- جان چمبر مدیر عامل شرکت Cisco System : به زودی کاربرد آموزش الکترونیکی بیشتر از پست الکترونیکی می شود. New yourk Times , 17/11/1999
- شرکت IBM ، 15 میلیون دلار برای ارائه آموزش الکترونیکی به اساتید 29 موسسه
سرمایه گذاری می نماید. The chronicle of Higher Education 23/8/2002
- USAID ، 100 میلیون دلار جهت اصلاح سیستم آموزش الکترونیکی برای حالت On line هزینه می نماید. Pak news . com , 10/8/2002
- مدیر عامل IDC: تا سال 2006 میزان سرمایه گذاری در آموزش الکترونیکی با نرخ رشد 2/11 % به 39 میلیارد دلار می رسد. Yahoo ! Finance , 17/4/2002

مقایسه‌ دیدگاه‌های آموزش الکترونیکی و آموزش سنتی:

عناصر مهم هر فرایند آموزشی عبارتند از: 1-آموزش دهنده2- فراگیر(آموزش گیرنده)3- محتوای برنامه آموزشی4- محیط آموزشی
در هر یک از دو رویکرد آموزش الکترونیکی و سنتی نسبت به هر یک از این عناصر دیدگاه خاصی وجود دارد که تعیین کننده نوع روش‌ها و فنونی است که ما برای آموزش بکار می‌بریم. در اینجا به بررسی و مقایسه‌ این دیدگاه‌ها در هر دو رویکرد می پردازیم:
• آموزش سنتی، نگاه به آموزش و یادگیری فردی است درحالیکه در آموزش الکترونیکی، نگاه اجتماعی است.
• در آموزش سنتی، وظیفه‌ی فراگیران حفظ مطالب و ذخیره‌سازی اطلاعات است، در حالیکه در آموزش الکترونیکی وظیفه‌ی آنان، مدیریت اطلاعات و تولید دانش است.
• در آموزش سنتی، فراگیران به طور کامل وابسته به معلم‌اند، در حالیکه در آموزش الکترونیکی فعال و مستقل هستند.
• در آموزش سنتی، محتوای تدریس محدود و انتخابی است، در حالیکه در آموزش الکترونیکی نامحدود و متنوع است.
• دستاوردهای آموزش الکترونیکی را با برآورد چهار شاخص عمده می‌آزمایند. این شاخص‌ها عبارتند از:
رضایت فراگیران، مهارت و رفتار فراگیران، تغییر در دانش فراگیران، تغییر عملکرد شغلی آنان و میزان بازگشت سرمایه، در حالیکه شاخص‌هایی که دستاوردهای آموزش سنتی را می‌آزمایند، کمتر برای این مطالب اهمیت قائل هستند.

مسائل ومشکلات آموزش الکترونیکی

راه‌اندازی آموزش الکترونیکی با مسائلی مواجه است که، در برخی از کشورها به خصوص کشور ما این مسائل بیشتر به چشم می‌آید که برخی سخت‌افزاری، برخی نرم‌افزاری و برخی نیز به نیروی انسانی و روش مدیریت آموزش مربوط می‌شود که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
• محدودیت در زیر ساخت‌های مخابراتی که عملاً آموزش الکترونیکی از طریق شبکه‌های محلی اینترنتی را با مشکل مواجه کرده است.
• عدم مطابقت محتوای عرضه شده با نیازهای موجود
• فقدان مهارت‌های مدیریتی و نظارتی
• نداشتن آشنایی کافی کاربران با رایانه و ترس از استفاده از آن که، موجب کندی پیشرفت کار آموزش می‌شود.
• نبود توانایی در عرضه‌ مناسب خدمات پشتیبانی به فراگیران
به طور خلاصه می توان گفت که آموزش الکترونیکی ، محدودیتهای مراکز آموزش سنتی را نداشته و در بسیاری از جهات مزایای زیادی نیز نسبت به آنها دارند .که به طور کلی عبارتند از:
1 - عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد و دانشجو در کلاس درس
2- عدم وابستگی کلاس درس به زمان خاص
3- کیفیت بالاتر ارائه دروس آموزشی
4- پشتیبانی از تعداد زیاد دانشجویان در یک کلاس
5- بالا بردن سطح علمی جامعه بخصوص نسل جوان
6- دسترسی Online به کتابخانه دیجیتال
7- بالا رفتن میزان اثر بخشی و بازده آموزشی

فواید آموزش‌ الکترونیکی‌:

امروزه با پیدایش آموزش الکترونیکی ، تصورات قبلی در زمینه نیاز به امکانات فیزیکی بسیار برای امر آموزش و یادگیری در سطح عمومی و آموزش عالی دچار تحول ودگرگونی جدی شده است.اکنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراکز آموزش الکترونیکی ، امکان یادگیری در هر زمینه ای ، برای هر فردی در هر زمان و مکانی به صورت مادام العمر فراهم شده است.
در شرایط جدید ، نیاز به تاسیس ساختمانهای و امکانات فیزیکی و صرف هزینه های گزاف نبوده و دانشجویان و مدرسان نیاز به ترک منزل و یا محل کار خود برای حصور در کلاسها ندارند.
افزون بر این ، ساعات شروع و خاتمه کلاسها ثابت نبوده و دانشجویان هر زمان که بخواهند میتوانند وارد کلاس شده و تا هر زمان که لازم باشد حضور در کلاس را ادامه دهند .
در این روش شما می توانید هر روز و هر لحظه که اراده نمایید با استاد و همکلاسیهای خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظر و مباحث گروهی پیرامون مفاد درسی و یا تمرینهای داده شده از طرف استاد بپردازید.

معایب آموزش الکترونیکی:

1- مشکل‌مرورگر 1 (نرم‌افزاری‌ که‌ امکان‌ دسترسی‌ وب در زمان‌ اتصال‌ به‌ اینترنت‌ را به‌ وجودمی‌آورد) که‌ گاهی‌ باعث ایجاد مشکل در نمایش وب می شود.
2- کمبود سرعت‌ انتقال‌ اطلاعات‌ و صوت‌ و گرافیک‌ که‌ امکان‌ دارد آموزش‌ از این‌ ناحیه‌ دچاراشکال‌ شود .
3- نیاز به‌ تامین‌ کافی‌ زیر بنای‌ مورد نیاز از جمله‌ نیروی‌ کارآمد برای‌ سیستم‌های‌ الکترونیکی‌دارد.
با این وجود این‌ روش‌ نیز در حد خود مناسب‌ و مطلوب‌است‌ اما یکی‌ از موارد قابل‌ ذکر این‌ است‌ که‌ آموزش‌ از طریق‌ الکترونیک‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ نمی‌تواندجای‌ هیچ‌ استادی‌ را بگیرد، زیرا آموزش‌ از راه‌ ارتباط‌ نزدیک‌ بسیار مهم‌ است‌ و همیشه‌ این‌ دوبا هم‌ توصیه‌ می‌شود.
هم‌ چنین‌ بحث‌ این‌ است‌ که‌ چگونه‌ از تکنولوژی‌ استفاده‌ کنیم‌چرا که الان‌ مقطعی‌ است‌ که‌استفاده‌ از تکنولوژی‌ در آموزش‌ حتماً باید صورت‌ گیرد و تکنولوژی‌ نباید به‌ عنوان‌ یک‌ حمایت‌کننده‌ و پشتیبان‌ به‌ شمار آید.
نکته‌ بعدی‌ نیز آن‌ است‌ که‌ از آرمانگرایی‌ باید جلوگیری‌ شود و تدابیر و سیاستهایی‌ باید توسط‌مدیران‌ در این‌ زمینه‌ اتخاذ شود که‌ جلوی‌ این‌ موضوع‌ را بگیرد تا ناخواسته‌ نتایج‌ ناخوشایندی‌ به‌بار نیاید.
به‌ هر حال‌ بهره‌گیری‌ از روش‌ آموزش‌ الکترونیکی‌ پدیده‌ نوظهوری‌ است‌ و باید راجع‌ به‌ آن‌ دربستر زمان‌ تفکر و تامل‌ کرد، در واقع‌ این‌ گونه‌باید اندیشید که چگونه‌ می‌توان‌ از آن‌ بهره‌ گرفت‌ که‌موثر واقع‌ شود، برای‌ رشد و توسعه‌ آن‌ هم‌ باید با توجه‌ به‌ امکانات‌ فکر کرد.
اهداف و ویژگی های آموزش الکترونیکی :
به طور کلی می توان اهداف آموزش الکترونیکی را در سه اصطلاح زیر خلاصه کرد :
- یادگیری ارزانتر
- یادگیری بهتر
- یادگیری بیشتر
در فرایند یادگیری میزان اثر بخشی ارتباط مستقیم با روشهای یادگیری دارد. در جدول زیر درصد یادگیری نسبت به روشهای ارائه مطالب نشان داده شده است.



روش ارائه مطالب میزان یادگیری
آنچه می خوانید 10 %
آنچه می شنوید 20 %
آنچه می بینید 30 %
آنچه می بینید و می شنوید 50%
آنچه بحث می کنید 70%
آنچه تجربه می کنید 80%
ترکیب این روشها 90%

در آموزش الکترونیکی می توان از ترکیب نمودن شیوه های مختلف یادگیری از قبیل متن ، صوت و تصویری و ... به حداکثر بازده در یادگیری دست یافت.
برای مدیریت برنامه های آموزشی که از طریق آموزش الکترونیکی ارائه می گردند و همچنین استفاده کنندگان از این روش نیاز به یک سیستم LMS1 می باشد که دارای ویژگیهای زیر می باشد :
 امکانات Web Browsing
 امکانات Synchronous Sharing
 امکانات تهیه دوره
 Course Planning
 Course Customising
 Course Managing
 Course Monitiring
 امکانات تهیه دروس
 Instructional Desiging
 Presenting Infornation
 Testing
 امکانات راهبری سیستم
 Installing
 Autorization
 Registering
 Server Security
 Resource Monitoring
 Remote Access
 Crash Recovery
در شکل زیر ساختار کلی و عناصر موجود در سیستم آموزش الکترونیکی و موقعیتLMSبعنوان قلب سیستم نشان داده شده است:



منبع: پیدایی،میرشجیل،"تجزیه وتحلیل میزان اثربخشی آموزش های الکنرونیکی "،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه
علامه طباطبایی،دانشکده حسابداری و مدیریت،1382


محیط یاددهی – یادگیری را می توان به چهار حوزه تقسیم کرد : 1 – برنامه درسی 2 – روش تدریس
3 – ارزیابی 4 – مواد یاددهی – یادگیری



انواع آموزش الکترونیکی

الف – آموزش مبتنی بر کامپیوتر Computer Based Training))
در این نوع آموزش، مواد آموزشی دیسک نوری یا فلاپی دیسک روی یک رایانه نصب
می شود و نیازی نیست که رایانه به شبکه و منابع مربوط به دوره متصل شده باشد. با استفاده از این شیوه، فراگیران می توانند در زمان و مکان معین و مشخصی به طور انفرادی، به یادگیری موضوعات مورد علاقه خود بپردازند.

ب – آموزش بر پایه وب (Web Based Training)

در این روش ، مواد آموزشی از جانب سرویس دهنده «وب» و از طریق اینترنت ارائه می شود. WEB ارتباط با منابع آموزشی نظیر کتاب های مرجع، پست الکترونیکی، تابلوهای اعلانات و گروههای گفت و گو را ایجاد می کند. این شیوه آموزشی، علاوه بر داشتن مزیت های آموزش الکترونیکی مزایای آموزش های سنتی را نیز حفظ کرده است. ایجاد شکاف بیشتر بین یادگیری و آموزش، وجود شبکه جهان گستر «وب» را برای برقراری تعاملات بیشتر بین این دو عامل الزامی می کند.

ج – کنفرانس ویدیویی

در یک تعریف ساده و اولیه می توان گفت : Video Conferencing یعنی ایجادو برقراری ارتباط بین دو یا چند مکان داخل شهری ، بین شهری ، بین کشوری و یا ترکیبی از آنها به نحوی که درهر مکان شخص یا گروه شرکت کننده در کنفرانس بتوانند صدا ، تصویر ، اطلاعات دیجیتال و مدارک کاغذی ( مستندات ، نقشه ها و … ) اشخاص و گروه های دیگر شرکت کننده در کنفرانس را شنیده و رویت کنند .(kurtus,2000)
اصول کنفرانس ویدئویی مبتنی بر دریافت صوت و تصویر اشخاص شرکت کننده در کنفرانس و همچنین اطلاعات دیجیتال و مستندات آنها و تبدیل این اطلاعات به سیگنالهای خاص مخابراتی و ارسال آنها به نقاط دیگر و تبدیل مجدد آنها به همان فرمت اولیه می باشد .


روش های مختلفی که در ارائه ویدئو کنفرانس وجود دارد عبارتند از:
الف : روش یک به یک Point To Point
در این روش می توان تنها دو شخص یا دو گروه را از طریق سیستم به یکدیگر متصل نمود بعبارت دیگر این روش شباهت زیادی به یک تماس تلفنی معمولی بین دو نقطه دارد که در آن علاوه بر انتقال صدا، انتقال تصویر ، داده و مستندات نیز موجود است .



ب : روش چندگانه Multipoint - To - Multipoint
در این روش می توان به تعداد دلخواه شخص و یا گروهها را وارد کنفرانس نمود طبیعی است که تمام اشخاص یا گروهها دارای امکانات کنفرانس می باشند .
نکته قابل توجه در این روش آنست که سیستم های ویدئوکنفرانس می بایست از طریق یکی از بسترهای مخابراتی ذکر شده در قبل به یک سیستم مرکزی MCU ( Multipoint Conferrence Unit ) متصل شوند .
وظیفه MCU برقراری ارتباط ، برقراری پروتکل ها ، حفظ سرعت انتقال داده و بطور کلی مدیریت همه جانبه کنفرانس می باشد .
نکته مهم دیگر اینکه برای هر تعداد دلخواه شرکت کننده در کنفرانس تنها یک MCU کافی می باشد و فقط نوع و توانمندی فنی آن می بایست پاسخگوی نیازهای کنفرانس باشد .
د – سیستم ماهواره
علامت های صوتی و تصویری، از طریق ماهواره هایی که دور زمین می گردند، ارائه می شود. سیستم ماهواره از یک هاب (فرستنده) و یک ایستگاه زمینی (گیرنده) تشکیل شده است

در این روش ، از یک پروژکتور ، یک صفحه نمایش و یک رایانه که از طریق ماهواره به یک شبکه الکترونیکی متصل است، استفاده می شود.

آموزش الکترونیکی در ایران

در ایران با مطرح شدن طرح تکفا و توجه به استفاده از فن‌آوری اطلاعات، آموزش الکترونیکی به خصوص برای توسعه آموزش عالی مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از آموزش الکترونیکی در خصوص آموزه‌های کمک آموزشی در سطوح مختلف تحصیلی، اعم از دبستان، راهنمایی، دبیرستان، آزمون سراسری و ... صورت پذیرفته است. بخش‌های خصوصی نیز در این راه پیشقدم شده‌اند و زیر ساخت‌های مورد نیاز برای توسعه‌ی این آموزش را در حال فراهم کردن می‌باشند، متأسفانه این راهکار مورد آموزش در سازمان‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته‌ است که شاید علل توسعه نیافتگی و استفاده نکردن از این شیوه‌ در سازمان‌ها خصوصاً هزینه‌ی بالا و بحث‌های ذکر شده در بخش‌های قبل باشد.

همچنین برای استفاده از این راهکار در سازمان‌ها، باید اقدام‌های فرهنگی نیز صورت گیرد، زیرا اکثر افراد شاغل در بخش‌های آموزش سازمان‌ها به خصوص آموزگاران، باید از اینکه این روش، جایگزین آنان شود در نتیجه شغل خود را از دست بدهند، نگران هستند، در حالیکه آموزش مجازی به خصوص در مقاطع مدرسه‌ای و دانشگاهی به هیچ وجه قادر به جایگزینی آموزش سنتی نخواهد شد، بلکه این شیوه‌ی آموزش مانند آموزش مکمل بکارمی‌رود. زیرا در حالت محلی،وجود مدرسه مزایای فراوانی برای دانش آموزان را و آنان را از کودکی با اجتماع آشنا می‌کند و مفاهیمی همچون مهر و محبت، اجتماع و کار گروهی را خواهند آموخت در حالیکه هیچ کدام از این موارد با کار با رایانه بدست نمی‌آید.

نتیجه‌گیری و پیشنهاد ها

• بر اساس آخرین مطالعاتی که بر روی سازمان‌های بزرگ صورت گرفته است، حدود ٦٦ درصد این سازمان‌ها یا از این فن‌آوری استفاده می‌کنند و یا مشغول برنامه‌ریزی برای استفاده کردن از آن، در آینده نزدیک هستند. لذا جای دارد که سازمانها و موسسات مختلف در کشور ما نیز تلاش های جدی تری در استفاده از این تکنولوژی داشته باشند.

• با توجه به مقرون به صرفه بودن و سایر مزایای آموزش مجازی در سازمان‌های بزرگ، بهتر است برنامه‌ریزی در خصوص استفاده از این فن‌آوری توسط مدیران آموزش دستگاه‌ها صورت می‌گیرد.
• بستر سازی و سرمایه‌گذاری کلان و ملی برای ایجاد زیر ساخت فنی و مخابراتی در زمینه‌ی فن‌آوری اطلاعات

• اصلاح زیر ساخت‌ها به خصوص در بخش آموزش نیروی انسانی.

• ایجاد شبکه‌ای آموزشی ٢٤ ساعته در تلویزیون به منظور آموزش عمومی مردم در زمینه‌ی فن‌آوری اطلاعات و آگاهی مردم از این فن‌آوری

• در استفاده از فن‌آوری آموزش الکترونیکی باید توجه شود که، مهمترین بخش این شیوه‌ی آموزشی، محتوای مطالب 1 است و در انتخاب این محتوا دقت و ظرافت لازم اعمال شود.

• در بخش مدیریت آموزش از افرادی استفاده شود که، دارای مهارت‌های مدیریتی و نظارتی، در زمینه‌ی آموزش الکترونیکی باشند.

نوشته : علی رستمی . بهمن ۱۳۸۶