علائم مثبت واشنگتن برای رابطه با تهران

علائم مثبت واشنگتن برای رابطه با تهران

---

اعتماد: کاخ سفید پنجمین روز از سال نو میلادی را با واکنش به سخنان رهبری درباره روابط ایران و امریکا آغاز کرد. «دیوید فولی» سخنگوی وزارت خارجه امریکا در امور خاورمیانه روز گذشته اعلام کرد؛ «امریکا خواستار مناسبات خوب با ایران است.» صدای امریکا با انتشار این خبر اعلام کرد واشنگتن علائم مثبتی برای برقراری رابطه دو کشور به ایران مخابره کرده است. این اظهارات دو روز پس از سخنان رهبری مطرح شده است. رهبری در سفرشان به یزد گفتند؛ «قطع رابطه با امریکا از سیاست های اساسی ما است. البته ما هیچ گاه نگفته ایم این رابطه تا ابد قطع خواهد بود اما شرایط دولت امریکا به گونه یی است که ایجاد این رابطه اکنون به ضرر ملت است و طبعاً آن را دنبال نمی کنیم.» دیوید فولی یکی از سخنگویان وزارت خارجه امریکا هم به این سخنان واکنش نشان داد و از آمادگی امریکا برای برقراری مناسبات خوب با ایران خبر داد. با این حال به نظر می رسد کاخ سفید از محتوای سخنان رهبری این گونه برداشت کرده که در صورت فراهم شدن شرایط امکان برقراری مناسبات وجود دارد. به خصوص اینکه شورای روابط خارجی امریکا هم اخیراً گزارشی مبنی بر اینکه امکان آب شدن یخ های روابط سرد ایران و امریکا بیش از هر زمان دیگری وجود دارد منتشر کرده است. اما صرف نظر از اینکه واشنگتن چه برداشتی از سخنان بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران داشته، ایران و امریکا از 13 آبان 1358 تاکنون فراز و فرودهای گفتاری بسیاری را در روابط یخ زده شان تجربه کرده اند. هر چند حادثه «تسخیر سفارت امریکا در تهران» خط قرمز اصلی را روی روابط دیپلماتیک تهران و واشنگتن کشید، اما بسیاری بر این نظرند که این رابطه تنش آلود طی سال های گذشته بارها از شانس تبدیل به یک ارتباط مبتنی بر حفظ اصول مورد نظر از سوی دو طرف برخوردار بوده است. اولین گام برای آزمایش شانس پیوند طناب پاره ارتباطات دو کشور از سوی امریکا زمانی که «رونالد ریگان» رئیس جمهوری امریکا بود برداشته شد؛ گامی که به «ایران کنترا» شهرت یافت و به واسطه آن «رابرت مک فارلین» مشاور امنیت ملی ریگان با «کیک، انجیل و کلت» محرمانه وارد تهران شد تا با برخی مقام های ایرانی گفت وگو کند. اما سفر محرمانه وی به تهران در گیر و دار جنگ ایران و عراق خیلی زودتر از آنچه انتظار می رفت آشکار شد و راه به جایی نبرد. به این ترتیب اولین گام های دولتمردان امریکا برای بهبود روابط با ایران هر چند در قالب «معامله پنهانی» رنگ باخت. اگرچه پس از این رویداد، حوادث دیگری میان دو کشور رخ داد، اما گفت وگوی سیدمحمد خاتمی رئیس جمهوری سابق با شبکه سی ان ان امریکا و پس از آن عذرخواهی «مادلین آلبرایت» وزیر خارجه وقت امریکا درباره کودتای 28 مرداد، زمینه دیگری را برای بهبود روابط خصمانه دو کشور فراهم کرد. شعار سیدمحمد خاتمی «تنش زدایی در روابط خارجی ایران» بود، لذا این امیدواری که دو طرف می توانند پس از سال ها ابرهای تیره را از فراز روابط دوجانبه شان کنار بزنند برای دو طرف ایجاد شد. در پاسخ به این رویکرد جدید ایران، امریکا نیز «قانون داماتو» را که طبق آن سرمایه گذاری بیش از 20 میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران از طرف شرکت های ثالث با مجازات روبه رو می شد، موقتاً نادیده گرفت . اما حکایت تردیدهای دو طرف برای ازسرگیری روابط حکایتی نبود که با اتخاذ چنین رویکردهایی برطرف شود و به این شکل تلاش دولت «بیل کلینتون» جهت ترمیم روابط با ایران نیز شکست خورد و با پایان عمر دولت وی، جرج بوش بر صندلی ریاست جمهوری کاخ سفید نشست. پس از آن در حالی که هنوز تحول خاصی در روابط دو کشور روی نداده بود، حادثه یازدهم سپتامبر در سال 2001 منجر به قرار دادن نام ایران در «محور شرارت» از سوی جرج بوش در سال 2002 شد و این در حالی بود که بلافاصله پس از حادثه فرو ریختن برج های دوقلوی امریکا، سیدمحمد خاتمی ضمن همدردی با دولت و ملت این کشور تروریسم را به شدت محکوم کرد و با این رویکرد تهران برای مدتی مدید واکسینه شد. در این بین موضوع افغانستان برای اولین بار پس از سال ها نمایندگان دو کشور را کنار هم نشاند و دیالوگ هایی میان دو طرف البته با حضور نمایندگان کشورهای پاکستان، چین، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، روسیه و سازمان ملل متحد برقرار شد. اما این روند خوب در روابط دو کشور درباره موضوعی به نام افغانستان کوتاه بود، چرا که مدتی پس از آن یخ های رو به آب شدن روابط دو کشور این بار از سوی امریکا باز به سمت منجمد شدن پیش رفت. از این زمان به بعد موضوع هسته یی ایران، جنگ عراق و امریکا و حضور نیروهای ائتلاف در عراق زمینه ساز رویارویی مجدد ایران و امریکا البته در صحنه یی گسترده تر از گذشته شد. این بار امریکا با نفوذی که میان دیگر اعضای شورای امنیت داشت، ارجاع پرونده هسته یی ایران به شورای امنیت را تسریع کرد و در دیگر سو واشنگتن با اتهامات پی درپی به ایران خواستار رفع هرچه سریع تر آنچه دخالت تهران در امور داخلی عراق می خواند، شد. اما در همین حین ایران و امریکا البته برای دومین بار پس از گفت وگوهایشان درباره افغانستان، در تاریخ 7 خرداد سال جاری با حضور نمایندگانی از عراق پشت میز مذاکرات نشستند تا این بار مسائل امنیتی عراق را با توجه به اتهامات واشنگتن به ایران حل و فصل کنند و به تبع آن دور اول و دوم این مذاکرات بین «حسن کاظمی قمی» سفیر ایران در عراق و «رایان کروکر» سفیر امریکا در عراق برگزار و دور سوم نیز در سطح کارشناسان در منطقه الخضراء بغداد برگزار شد. در همین حال براساس برخی گزارش های خبری، دو کشور از همان ابتدا تمایل داشتند در صورت مثبت بودن نتایج مذاکراتشان درباره عراق، این گفت وگوها را به موضوعات جاری دیگر میان دو کشور ارتقا دهند. در این میان برخی مقامات امریکایی بر این نظرند که در دور سوم گفت وگوهای سه جانبه شان با ایران مباحثی فراتر از موضوع عراق مطرح شده است و براین اساس آنها برای برگزاری دور چهارم گفت وگو با تهران اعلام آمادگی کرده اند. با این تفاسیر به نظر می رسد دولتمردان کاخ سفید که حدود 10 ماه دیگر باید کرسی های خود را به جانشینان شان تحویل دهند، بیشتر از گذشته به گفت وگو با ایران تمایل پیدا کرده اند. گزارش 16 نهاد اطلاعاتی امریکا درباره فعالیت های هسته یی ایران، درست زمانی که امریکا بیش از گذشته در جلب نظر اتحادیه اروپا برای صدور قطعنامه سوم علیه ایران موفقیت کسب کرده و درصدد جلب نظر موافق روسیه و چین بود، به مانند آبی بود که به روی آتش تنش میان ایران و امریکا ریخته شد و به نظر می رسد موضع آنها را در قبال ایران نرم و به سوی گفت وگو سوق داده است. در همین حال یکی از مراکز اطلاعاتی امریکا نیز روز گذشته از آب شدن یخ های روابط ایران و امریکا خبر داد. به گزارش فارس به نقل از پایگاه اینترنتی شورای روابط خارجی امریکا واشنگتن موضع خود را در قبال تهران نرم کرده و پیش بینی می شود روابط دیپلماتیک میان دو کشور در آینده نزدیک با ملایمت همراه باشد.

پایان خبر