آخرین سخنرانی خاتمی در مشهد:باید قدر سرمایه‌های اصلاحات را دانست

آخرین سخنرانی خاتمی در مشهد:
باید قدر سرمایه‌های اصلاحات را بدانیم

---

خاتمی رییس‌جمهور سابق کشورمان، جمعه شب در مراسم دیدار با نخبگان خراسان رضوی گفت:« قبلا مطرح بوده و اخیرا هم مطرح می‌شود که بعضی‌ها ایران را برای اسلام و عده‌ای اسلام را برای ایران می‌خواهند و این مغالطه بسیار وحشتناکی است که اگر هشدار داده نشود، در پناه آن خیلی از مسائل دگرگون جلوه داده می‌شود.»

وی خاطرنشان ساخت: در قبل از انقلاب نوعی ایرانی‌گری کاذب و مصنوعی ایجاد شده بود تا هویت و نقش ایران بعد از اسلام و خدمت‌های متقابل ایران و اسلام پوشیده شود.خوشبختانه حرفی که می‌توان درباره کسانی که می‌گویند «ایران بدون اسلام» زد، این است که آن‌ها نه اسلام را می شناسند و نه ایران را. ایران بدون اسلام، ایران نخواهد ماند.

خاتمی درباره کسانی که می‌گویند«برای ما اسلام اصیل است و ایران برایمان مهم نیست»، نیز گفت: این افراد حاضرند خیلی ساده ایران را بفروشند و حاضرند خیلی ساده تهدیدها را برای ایران بخواهند و در مقابل فرصت‌ها برای نجات ایران هیچ عکس‌العملی نشان نمی‌دهند و حتی با توجیه این مسائل، ناکارآمدی خود را توجیه می‌کنند.

وی با تاکید بر این مطلب که این افراد حتی اسلام را نمی‌خواهند، افزود:‌ اسلام از دید آن‌ها یک سری عادت‌ها و توهمات و ادعاهایی است که به نام اسلام معرفی می‌کنند که هرکس با آن‌ها توافق نکند، به هر چیزی متهم می‌شود.

وی ادامه داد: این مسائل انحرافی که گفته می‌شود، با نگاه خوش‌بینانه، به خاطر جهالت است و اگر کمی بدبین باشیم، ترفند ناروایی بر ضد اسلام و ایران است و باید متوجه آن بود.

رییس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد: ایران یک تاریخ بلند است و یک قطعه زمین نیست؛ ایران کانون دانش و معرفت، هنر و ادب در طول تاریخ بوده است. ایران پیش از اسلام حضور داشته و منشا یک تمدن بزرگ بوده و ملت ایران در تداوم تاریخی خود هم برای خود هم برای بشریت دستاوردهایی داشته است به گونه‌ای که تاریخ بشری به شدت مدیون ایران است.

خاتمی ادامه داد: ایران و ظرفیت ایرانی اگر نبود، یا از اسلام اسلامی خبری نبود و یا اگر بود، بسیار کوچک‌تر از آن چیزی بود که الان ما داریم. ایران پایگاه مبارزات آزادی‌خواهانه و استقلال طلبانه و پیشتاز این مبارزات در دوران اخیر است.

رییس موسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با اعلام این مطلب که ایران کانون انقلابی به نام «اسلام» است که آمده تا انسان را آزاد کند و انسان را بر خودش حاکمیت بخشد، افزود: دفاع از ایران، دفاع از همه این‌هاست؛ ما نمی‌توانیم این ظرف‌ها را رها کنیم و بگوییم مظروف را نگه می‌داریم، ظرف و مظروف به هم پیوسته هستند.

خاتمی افزود:« البته که در ایران غیرمسلمان هم وجود دارد و آن‌ها هم حق دارند دراین سرزمین از حرمت و احترام برخوردار باشد.ایران متعلق به همه است و باید از آن دفاع کرد.»

رییس جمهور سابق کشورمان تهیه چشم‌انداز دراز مدت برای ایران را یکی از افتخارات دولت اصلاحات دانست و گفت:« این چشم‌انداز به تایید مقام معظم رهبری هم رسید، در این چشم‌انداز دقت کنید و ببینند آیا حاصل آن یک ایران مستقل، آزاد، آباد، پیشرفته مردمی و دارای حقوق و اعتبار ملی و جهانی نیست؟»

خاتمی در پایان سخنانش با تاکید بر این مطلب که ایران سرافراز باد و جان همه ما پویا و بانشاط در خدمت ایران بزرگ اسلامی، گفت:« ما سرافرازی و سربلندی ایران عزیزمان را می‌خواهیم و معتقدیم اگر توانستیم ایران قوی، آزاد و آباد بسازیم، توانسته‌ایم ثابت کنیم که اسلامی که جمهوری اسلامی داشته، شایسته و توانا است و این بزرگترین خدمت به اسلام است.»

در ابتدای این مراسم مهدی واعظ عبایی، رییس جبهه اصلاحات خراسان رضوی گفت: یاد و نشانه دولت اصلاحات و زبان گفتگو با مردم و مخالفان بر تارک نظام و حکومت به یادگار مانده است. با این وجود برخی کمر همت بسته‌اند بر هر چه اصلاح‌طلبی است داغ بی‌دینی بزنند.

عبایی خطاب به خاتمی گفت:« نقش شما در مبارزه با انحراف از راه اصلی انقلاب و پشتیبانی از دموکراسی و مردم‌سالاری ارزنده و بی‌بدیل است.»

وی با بیان اینکه «آقای خاتمی اریکه اصلاحات منتظر شماست»، گفت: شما توانایی آن را دارید که اختلافات درونی طیف گسترده اصلاح‌طلبان را کاهش دهید.

رئیس جمهور سابق کشورمان گفت: آنچه خطرناک و باعث تأسف است اینکه گاهی برای پوشاندن واقعیت های تلخ و ضعفهای موجود همه گذشته نفی و تخریب می‌شود؛ غیرمنصفانه گذشته کوبیده می شود و بد جلوه داده می‌شود تا وضع کنونی که در آن هستیم در این هیاهو پوشیده بماند درحالی که نحوه اداره کشور در حال باید بررسی شود.

خاتمی در جمع مدیران گذشته استان خراسان رضوی گفت: باید قدر سرمایه‌هایمان را بدانیم حفظ سرمایه‌ها مهم است؛ لطمه زدن به سرمایه‌های اجتماعی از هدر دادن منابع مادی جامعه بدتر است و باعث ایجاد یک نوع بی‌اعتمادی و رکود در راه بردن جامعه می‌شود.

رئیس بنیاد باران تصریح کرد: حفظ سرمایه‌های اجتماعی بسیار مهم است البته آنها نیز طبقه‌بندی می شوند. بعضی ها در اصل انقلاب و نظام و بعضی ها نیز بعد از انقلاب نقش داشته اند که همه در جای خود محترم هستند.مسئولان کشور باید متوجه این امر باشند و نباید بگذارند فضایی ایجاد شود که سرمایه ها لطمه ببینند؛ البته طبیعی است که هردولتی با عده‌ای می تواند کار کند ، گرچه در این زمینه نیز دارای افراط هستیم و این امر در همه دوره ها بوده است متأسفانه در ایران ثبات پیدا نکرده ایم که نیرو ها و سرمایه هایمان را حفظ کنیم.»

وی افزود :« سرمایه ها نباید تخریب شوند و به آنها توهین کرد ؛ اگر چنین شود و کسانی که از نظر مسئولیت و موقعیت بالاتری از نظر سلسله مراتب اداری و اجتماعی قرار گرفتند یک کاری کنند که غلط باشد ، در مراتب پائین تر نیز گسترش می یابد. به هر صورتی باید سعی کرد که سیاستها در جهت مصلحت کشور تصمیم گیری شود و باید سرمایه های اجتماعی را حفظ کرد.»

خاتمی در ادامه گفت :« ما همیشه در "حال " زندگی می کنیم . این حال نه جدایی از گذشته است و نه بریده از آینده ؛ بلکه نقطه اتصال میان گذشته و آینده است . اگر بخواهیم حال را ارزیابی کنیم بدون ارزیابی گذشته و بدون اینکه ببینیم حال از کجا آمده است دچار اشتباه می شویم .نباید حال را از ظرف تدریجی خود جدا کنیم و برداشت انتزاعی از آن داشته باشیم.»

وی افزود:« انسان موجودی تاریخی است و مسائل مربوط به آن هم تاریخی است . همواره نگاه کردن به گذشته و نقد آن لازم است ؛ باید از گذشته وتاریخ عبرت گرفت یعنی آموختنی که برای وضعیت بهتر پل می شود.برای ساختن حال حتماً باید به گذشته نگاه کرد به همین دلیل همواره باید گذشته از جمله هشت سال دولت اصلاحات را نقد کرد.»

خاتمی تصریح کرد:« نقد به معنای ایراد گرفتن تنها نیست بلکه به معنای دیدن ضعفها و قوتها و ارزیابی جامع و صحیح نسبت به آنهاست. متأسفانه در ایران وقتی می گوییم نقد یعنی دعوا کردن با آن چیزی که مورد نقد است و نفی کردن آن! متأسفانه در حوزه فرهنگ و ادبیات هم نقد نداریم، نقد ادبی و هنری دستاوردهای بسیار بزرگ در فرهنگ غرب است و منشأ تحولات و پویایی بسیار وسیع در عرصه ادب و فرهنگ می شود، ولی ما هنوز در ایران نقد ادبی و هنری و اجتماعی درست نداریم یا اینکه کم داریم.»

وی در ادامه گفت:« به هرحال باید برای عبور و گذر ازحال به وضع بهتر، نقد کنیم ولی آنچه خطرناک و باعث تأسف است اینکه گاهی برای پوشاندن واقعیت های تلخ و ضعفهای موجود همه گذشته نفی و تخریب می شود؛ غیرمنصفانه گذشته کوبیده می شود و بد جلوه داده می شود تا وضع کنونی که در آن هستیم در این هیاهو پوشیده بماند درحالی که نحوه اداره کشور درحال باید بررسی شود، البته نباید بی انصافی کرد و نباید فقط نقطه های ضعف را ببینیم بلکه باید نقطه های قوت را هم دید.»

خاتمی گفت:« باید در قضایا اخلاق و ادب انسانی و انصاف منطق رعایت کنیم، ولی نقد کردن حق همه خیر خواهان و منشأ اصلاح و بهبود امور است . حق داریم این پرسشها را بپرسیم و در جامعه مطرح کنیم آیا وضع اقتصادی کشور بهتر شده است ؟ آیا اتکای به نفت نه در ادعا بلکه واقعاً کمتر شده است یا بیشتر ؟ آیا شعارهایی که داده شده است تحقق یافته است ؟ ! آیا تهدیدها نسبت به کشور و نظام کمتر شده است ؟ نباید بگذاریم کسانی بی انصافانه همه گذشته را نفی کنند برای اینکه وضع موجود نادیده انگاشته شود.»

رئیس جمهور سابق کشورمان اظهار داشت : « باید وضعیت فعلی را با رعایت اخلاق اسلامی نقد کنیم و برای پرسشهای اساسی خود پاسخ بگیریم ؛ البته کارهای خوبی هم اگر هست باید دیده و گفته شود و نه اینکه فقط ضعفها زیر زربین قرار گیرد . نقد باعث اصلاح امور است و از لحاظ فردی و اجتماعی تواضع می آورد و این تواضع برای کسانی که در قدرت هستند ضروری است تا دچار سوء تفاهم نشوند.»

سید محمد خاتمی افزود :« نقد تضعیف نیست، بلکه تخریب تضعیف است ؛ نابود کردن همه سرمایه های اجتماعی و حاصل بزرگ انقلاب اسلامی خطرناک است .به هر حال باید وضع موجود را نقد کرد و برای اصلاح و بهبود آن برنامه و راه حل داشت و آن را به مردم و جامعه عرضه کرد ؛ بخصوص این امر در هنگام انتخابات مهم است زیرا هر انتخابی مقطع قرار گرفتن در آستانه یک وضع جدید است.»

براساس گزارش روابط عمومی بنیاد باران، رئیس بنیاد باران تأکید کرد باید کارهایی که در عرصه های سیاسی ، اقتصادی ، علمی و فرهنگی می کنیم را در نظر داشته باشیم و فرض کنیم که همین الآن در پیشگاه الهی ایستاده ایم و باید جواب دهیم ؛ چه کار کنیم که رضایت خدا را داشته باشیم . اگر ملاک جلب رضایت خدا باشد خداوند هم عنایت می کند و راههای خوب را پیش روی انسان می گذارد و خدمت و خیر آن به مردم می رسد.

خاتمی افزود :« باید به مردم کمک کرد. این مردم بسیار خوب هستند و باید به آنها خدمت کرد باید در نظر داشته باشیم که ما هرچه داریم از مردم است و هرچه بدست آوریم نیز برای مردم است .شما متعلق به جریانی صاحب نظر ، سلیقه و فکر هستید ؛ باید سعی کنیم برنامه ای برای خدمت گزاری به مردم تدوین کنیم تا اگر زمینه ای فراهم شد آنها را برای رضایت خدا و خیر به مردم پیاده کنیم.»

وی در پایان تصریح کرد:« باید به انتخابات بعنوان یک پروژه نگاه کنیم؛ باید دلها را به یکدیگر نزدیک کنیم ، اختلاف سلیقه سر جای خود ، ولی باید سر اصول با یکدیگر باشیم. همه با هم در کنار همدیگر باشیم تا انشاالله شاهد شکلگیری مجلس قوی و دلسوز برای انقلاب و نظام و مردم باشیم.»

خاتمی از آیت الله واعظ طبسی نماینده ولی فقیه در خراسان و تولیت آستان قدس رضوی به عنوان یکی از نیروهای ارزنده انقلاب با سابقه روشن یاد کرد و گفت :« همه نیروها باید با ایشان ارتباط داشته باشند و از وجود وی استفاده کنند.»

دیدار با زنان
خاتمی همچنین در دیدار با بانوان خراسانی با اشاره به جایگاه و نقش زن در خانواده افزود:« مسائل اساسی خانواده بر دوش زنان است و در همین حال کار اجتماعی هم می‌کنند.»

وی با بیان اینکه «زن معیار انسانیت است و امتیازات زن قابل قیاس با مرد نیست»، خواستار آن شد که تعریفی از جایگاه زن مسوول، آزاد، مستقل و مومن انجام شده و این تعریف تبدیل به گفتمان شود.

وی گفت:« زنان به ویژه زنان عشایر و روستایی در تولید، نقش اساسی دارند و باید برای ارتقای سطح زندگی معنوی و رضایت خاطر در عرصه‌های مختلف تلاش شود.»

خاتمی تاکید کرد:« مجمع زنان باید فراتر از کار صنفی برود و از آزادی‌های مشروع انسان دفاع کند.»

خاتمی با بیان اینکه «نمی‌خواهیم زن، مرد شود و مرد زن شود»، افزود: حضور زن در عرصه اجتماع باید به گونه‌ای باشد که به کارهای محوری خودش برسد.

رییس موسسه‌ بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با بیان اینکه «منظور از آزادی، آزادی اجتماعی، سیاسی و بنیادی است و نه ولنگاری»، ادامه داد: گفتمان اصلاحات گفتمانی است که از متن دین به وجود می‌آید.اگر جایی اعمال زور باشد، به صورت انفجاری بروز خواهد کرد.

وی همچنین بر رشد فکری و آگاهی‌ها و بعد رساندن جامعه به درجه انتخاب و حاکمیت بر سرنوشت خود تاکید کرد.

خاتمی لوازم حاکمیت انسان را آزادی بیان، آزادی گفتار و امنیت اجتماعی عنوان کرد و افزود:« قدرت باید مبتنی بر رای مردم باشد و مردم بتوانند قدرت را بدون توسل به زور جابه‌جا کنند و در این راستا به حزب، نقد، ایجاد نهادهای نظارتی و تشکل‌ها نیاز داریم.»

رییس‌جمهور سابق کشورمان با اشاره واسطه شدن نخبگان برای بیان مطالبات، افزود:« نظرات و سلیقه باید توسط نخبگان جمع‌آوری و ساماندهی شود.»

وی خطاب به زنان حاضر در مجلس گفت:« به جای گلایه ـ که آن هم باید باشد ـ به عرصه‌های تصمیم‌گیری بروید و با تشخیص درست اولویت‌ها و برنامه‌ریزی، کارهای زیربنایی انجام دهید.» خاتمی عصر روز جمعه به تهران بازگشت.