اخبار سیاسی:نتایج سفر پوتین به تهران روشن شد

نتایج سفر پوتین به تهران روشن شد؛

قرارداد 200 میلیارد دلاری

---

اعتماد-نیلوفر منصوریان:نخستین دیدار ولادیمیر پوتین از ایران با یک ضیافت شام به صفحات تاریخ روابط تهران و مسکو سپرده شد و برگی دیگر از روابط دیپلماتیک دو کشور گشوده شد.او هر چند چندماه مانده به پایان ریاست جمهوری اش در روسیه قدم به خاک ایران گذاشت، اما نتایج این سفر بی تردید در آینده روابط تهران - کرملین نقشی موثر ایفا خواهد کرد. حضور ولادیمیر پوتین در ایران همان قدر در روابط ایران و روسیه تاریخ ساز است که حضور اسلاف او در تهران، خصوصاً که دیدار او از ایران در زمانی صورت گرفت که تهران بیش از هر زمانی به متحدی همانند روسیه نیاز داشت.اگر بزرگترین افتخار خانواده پوتین ها روزگاری خدمت پدربزرگ ولادیمیر پوتین به لنین و استالین بود، امروز بزرگترین افتخار این خانواده حضور ولادیمیر در کرسی است که رونق اقتصادی را برای روسیه به ارمغان آورده است و در چنین فضایی رودرروی یکه تاز دنیا یعنی امریکا ایستاده است.او در ماه های پایانی حضورش در کرملین قصد کرده قدرت از کف رفته روسیه را پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به روسیه بازگرداند و از همین منظر در راستای مخالفت ضمنی با سیاست های امریکا که یکجانبه گرایانه توصیف می کند راهی تهران شد.بهانه اختلاف نظر روسیه و امریکا استقرار سیستم دفاعی موشکی امریکا در چک و لهستان است که زمانی جزء اقمار اتحاد جماهیر شوروی محسوب می شدند و در همین راستا قبل از آنکه ولادیمیر پوتین سفر یک روزه اش را به ایران برای شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر آغاز کند با وزرای خارجه و دفاع امریکا در مسکو دیدار کرد و در خصوص موضوع مورد اختلاف شان به بحث و تبادل نظر پرداخت. از نگاه امریکا استقرار سیستم دفاعی موشکی فوق امنیت روسیه را جهت مقابله با ایران و کره شمالی تامین می کند و این درست همان مطلبی است که مسکو با تردید به آن می نگرد.با چنین رویکردی ناظران سیاسی سفر پوتین به ایران و توافقات حاصل از این رهگذر را هشدار وی به امریکا توصیف می کنند. لذا توافق هسته یی روسیه با ایران بر سر تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر با واکنش امریکا مواجه شد.واکنشی از جانب تام کیسی سخنگوی وزارت خارجه امریکا مبنی بر اینکه «گمان نمی کنم هیچ گونه نگرانی از این بابت وجود داشته باشد» و ذکر این نکته که «امریکا همچنان معتقد است که روسیه با وجود همکاری هایش با ایران به موضوع تضمین دست نیافتن ایران به سلاح هسته یی پایبند است.»با این حال و به رغم نگرانی های امریکا در این خصوص ولادیمیر پوتین روز سه شنبه طی مذاکرات دوجانبه یی که با مقامات ایرانی داشت صراحتاً اعلام کرد که «در زمینه انرژی هسته یی و در ساخت نیروگاه بوشهر همکاری خوبی بین دو کشور وجود دارد.» او همچنین تاکید کرد؛ «می خواهیم به زودی این طرح را تمام کنیم.» پوتین وعده یی هم داد؛ وعده یی بر این مبنا که «روسیه کار احداث نیروگاه بوشهر را به اتمام خواهد رساند و طبق معاهده آژانس بین المللی انرژی اتمی، سوخت نیروگاه چند ماه قبل از راه اندازی رآکتور ارسال می شود.» به گفته پوتین روسیه به هیچ وجه از ارسال سوخت مورد نیاز رآکتور نیروگاه بوشهر خودداری نخواهد کرد.به گزارش ایسنا رئیس جمهوری روسیه سپس از ایران خواست تا طبق موافقتنامه یی که پیش از این بین تهران و مسکو به امضا رسیده است، سوخت استفاده شده در نیروگاه بوشهر به روسیه بازگردد.این درخواست بخش مهمی از نگرانی های مسکو و البته دیگر اعضای 1«5 درباره سوخت استفاده شده در نیروگاه بوشهر است که پوتین در سفرش به ایران صراحتاً بر آن تاکید کرد.بخش دیگری از توضیحات پوتین به تجهیزات قدیمی نیروگاه برمی گشت. چرا که قبل از آنکه روسیه با ایران جهت تکمیل و راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر قراردادی منعقد کند، آلمان شریک ایران محسوب می شد. بنابراین یکی از بهانه های عمده روسیه برای تاخیر در راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر امکانات قدیمی موجود و به روز کردن آنها بود. رئیس جمهوری روسیه نیز طی مذاکراتش با مقامات ایرانی در این ارتباط بر مساله فوق صحه گذاشت و چنین اظهار داشت؛ مردم ایران می دانند هیچ یک از کشورهای دیگر اجرای طرح نیروگاه بوشهر را برعهده نگرفتند و شرکای آلمانی ما که چند دهه قبل کار را شروع کرده بودند آن را رها کردند و به همین دلیل اجرای این طرح سخت شد.به گفته وی اجرای طرح احداث نیروگاه بوشهر نه به دلایل سیاسی، بلکه به علت مسائل مربوط به فناوری به کار رفته در آن سخت شده است؛ تجهیزات آلمانی اولیه استفاده شده در این طرح، قدیمی و متعلق به سی سال قبل است که خود باعث بروز مشکلاتی در روند کار شده است.وی پایبند نبودن دیگر کشورها را به موافقتنامه های امضا شده با ایران، از جمله کره جنوبی که حاضر نشد تجهیزات مورد نظر را ارسال کند، از دیگر عوامل کندی ساخت نیروگاه بوشهر خواند و افزود؛ با این مشکلات مجبور شدیم به دنبال تجهیزات جایگزین باشیم و این خود باعث تاخیر در اجرای طرح نیروگاه بوشهر شد.رئیس جمهوری روسیه البته در نهایت اطمینان داد وقتی راه حل مورد نظر پیدا شود، موضوع حل خواهد شد.او بر این نکته هم تاکید کرد که روسیه تحت تاثیر فشارهای سیاسی غربی ها برای تکمیل نکردن نیروگاه اتمی بوشهر قرار نمی گیرد و از آنها خواسته است آماده آغاز به کار این نیروگاه باشند.اما شاید یکی از مهمترین سخنان پوتین طی مذاکراتش با مقامات ایرانی، علاوه بر نیروگاه اتمی بوشهر و وعده تکمیل آن، اظهارات وی در خصوص پدافند موشکی امریکا و هشدار هماهنگ وی با سران کشورهای حاشیه خزر در اعلامیه اجلاس خطاب به قدرت های خارجی باشد.به باور پوتین اصرار بر ایجاد سپر دفاعی نیازمند آن است که ابتدا خطرهای موشکی، منبع این خطرها و افرادی که در پی آن هستند روشن شود و برخورد دموکراتیک برای مدیریت آن صورت گیرد.به گزارش ایسنا وی با بیان اینکه پس از تعیین مدیریتی عمومی برای سپر دفاعی موشکی آنگاه می توان به این موضوع پرداخت این نکته را هم تصریح کرد که گفت وگوی اخیرش با امریکا این معنی را دارد که امکان انتقال دیدگاه ها وجود دارد.به هر حال پس از پایان مذاکرات ولادیمیر پوتین و مقامات ایرانی بر سر نیروگاه اتمی بوشهر به نظر می رسد آن دود سفیدی که مسوولان ایران در انتظار خارج شدنش از دودکش مذاکرات بودند سرانجام خارج شده است، هر چند که سرانجام این دود سفید هنوز مشخص نیست.در کنار گفت وگوهای صورت گرفته میان ایران و روسیه درباره دریای خزر و نیروگاه اتمی بوشهر، بیانیه مشترک دو کشور نیز مهم ارزیابی می شود. تهران و مسکو در این بیانیه خواستار افزایش تلاش ها در جهت توسعه بیشتر روابط اقتصادی از جمله صنایع نفت و گاز، انرژی اتمی و... شده اند.همچنین رضایتمندی طرفین از امضای قرارداد تحویل پنج فروند هواپیمای توپولف به ایران، تلاش برای توسعه کریدور بین المللی حمل ونقل شمال - جنوب، توافق جهت بازگشایی راه زمینی بین ایران و روسیه از طریق خاک جمهوری داغستان و تاکید بر حل همه مسائل به وجود آمده در دریای خزر از مسائل مطرح در بیانیه مشترک تهران و مسکو است.در این میان توافق دو کشور درباره فراهم ساختن زمینه لازم برای تجدید وفاق همه فلسطینی ها و پشتیبانی از پایان حضور نظامی خارجی از خاک عراق را هم باید به لیست مهم موارد مورد تاکید ایران و روسیه اضافه کنیم.در این میان آنچه که از اهمیت بسیاری در توافقات دو کشور برخوردار است، تفاهم محمود احمدی نژاد و ولادیمیر پوتین مبنی بر افزایش مبادلات اقتصادی و تجاری تهران و مسکو تا 200 میلیارد دلار ظرف ده سال آینده است.به گزارش ایسنا احمدی نژاد در این تفاهم بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای توسعه مبادلات تجاری و همکاری های اقتصادی دو کشور تا سقف 200 میلیارد دلار تا 10 سال آینده تاکید کرد و افزود؛ این هدف والا نیازمند برنامه جامعی است که با توجه به زمینه های متعدد برای همکاری دو کشور از جمله در بخش حمل ونقل، انرژی، صنعت هوا و فضا و مشارکت در سرمایه گذاری های مشترک قابل تحقق است.این تفاهم در حالی میان دو کشور صورت گرفته که ایران براساس دو قطعنامه صادره در شورای امنیت سازمان ملل با تحریم هایی از جانب اتحادیه اروپا، امریکا و روسیه روبه رو شده است و از سوی دیگر چند روز پیش وزارت خزانه داری امریکا به تمامی کشورها هشدار داده است که از فرصت های تجاری که به واسطه کنار کشیدن کشورهایی که رژیم تحریم ها را رعایت نمی کنند، سوءاستفاده نکنند.در این بین یکی دیگر از پیشنهادات مهم ولادیمیر پوتین به ایران هماهنگی ایران و روسیه در بازار گاز بود.پوتین در این خصوص گفت که مسکو آماده همکاری های مشترک با تهران برای سرمایه گذاری در حوزه های نفت و گاز است.پیش از این روسیه یک بار دیگر نیز خواستار تشکیل سازمانی با محوریت ایران و روسیه تحت عنوان اوپک گازی شده بود. این پیشنهاد در سفر سال گذشته دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه به ایران مطرح شده بود .

رهاوردهای یک سفر

به هر حال سفر ولادیمیر پوتین به ایران برای هر دو کشور دستاوردهایی به همراه داشته است. اگر رهاورد اولین سفر رئیس جمهور روسیه به ایران برای مقامات تهران گشایش باب جدیدی در پرونده هسته یی اش باشد، این سفر برای روسیه دستاوردهای مهمتری دربرداشته است.احیای قدرت روسیه در ایران به عنوان یکی از کشورهای منطقه و خاورمیانه جهت جلوگیری از نفوذ احتمالی امریکا در ایران بی تردید یکی از این دستاوردهاست؛ دستاوردی که با دعوت پوتین از احمدی نژاد برای سفر به روسیه فصل جدیدی را در تنش میان مسکو و واشنگتن باز خواهد کرد.

این دعوت در پایان سفر رئیس جمهور روسیه از ایران صورت گرفت، هرچند که هنوز تاریخی برای آن تعیین نشده است و طرفین توافق کرده اند تاریخ این سفر را از طریق کانال های دیپلماتیک مشخص کنند.در همین حال پایان سفر ولادیمیر پوتین به ایران با پیام هایی به مقامات ارشد ایران همراه بود. علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی روز گذشته در این خصوص تایید کرد که رئیس جمهوری روسیه در دیدار با مقام معظم رهبری، نظر و دیدگاه خاصی را مطرح کرده که به گفته او دیدگاه هسته یی یکی از این موضوعات مطرح بوده است. پیش از سفر پوتین به ایران او دیدارهایی با مقامات فرانسوی، امریکایی و آلمانی از اعضای گروه 1«5 و شورای امنیت سازمان ملل داشت که همان زمان شائبه طرح پیشنهادهایی به رئیس جمهوری روسیه جهت انتقال به مقامات ایران شکل گرفت. به هر ترتیب علی لاریجانی دیروز در این خصوص تاکید کرد که دیدگاه های خاص پوتین در حال بررسی است.و سرانجام رئیس جمهوری روسیه اولین سفرش به ایران را با مذاکراتی که به گفته محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری مثبت و سازنده بود سه شنبه شب به پایان برد و با بدرقه رسمی رئیس جمهوری به روسیه بازگشت، شاید که این سفر بهار دیپلماتیک ایران و روسیه باشد.